|
Ở cổng trường tiểu
học của tôi hồi đó có
nhiều hàng quà rong
lắm.
Mặc dù đã
có lời dạy không nên ăn quà vặt nhưng hầu hết
học sinh đều vi phạm bởi sức hấp dẫn của những
món quà này. Mà ngày xưa thì quà bánh cũng chẳng
lấy gì làm phong phú đẹp đẽ như ngày nay, chỉ
những món đơn giản rẻ tiền mà sao nhớ nhung đến
thế, hay vì trong những món quà thời ấy còn chất
chứa cả một thời trẻ dại hồn nhiên chưa biết
nghĩ suy gì?! Trẻ con ngày nay đi học hầu hết
đều được Cha Mẹ đưa đón bằng xe riêng, ít thấy
em nào đi một mình, hàng quà lại bị cấm bày bán
trước cổng nên chẳng còn cảnh lê la ăn quà trước
khi vào lớp như chúng tôi ngày xưa. Hồi tôi nhỏ,
đi học toàn là tự đi bộ một mình, mấy đồng bạc
cắc đút túi cứ như muốn nhảy ra khỏi tay trước
những mẹt quà bày sát lối vào trường, thôi thì
đủ món đủ thức tùy theo mùa theo vụ:
Đây là hàng
bánh
tráng kẹo
có bà bán
hàng mặc áo nâu nhanh nhẹn trở bánh trên bếp
than nhỏ trong một cái nồi bầu miệng loe bằng
đất nung, vừa thoăn thoắt bẻ bánh mới nướng xong
còn đang nóng hổi, kéo những đường mạch nha dẻo
quẹo trên mặt bánh rắc lên nhúm dừa nạo trắng
muốt rồi gập đôi miếng bánh lại, món quà này
tương đối mắc tiền, chỉ khi nào có tiền nhiều
một chút tôi mới
ăn.
Đây là mẹt
hàng của một chị còn trẻ tuổi tóc búi gọn phía
sau gáy, bán đủ thứ bánh kẹo xanh đỏ rất ưa
nhìn:
Những cái
bánh bằng bột gạo nướng với đường nhỏ xíu tròn
tròn như những cái móc dùng để treo màn cửa màu
vàng cam được xâu từng chùm vào một sợi dây lác
để đeo vào cổ như một sợi dây chuyền, những xấp
me ngào bột màu nâu đỏ nhỏ cỡ đồng xu ăn với
muối ớt chua chua ngọt ngọt, những viên cốm nếp
ngào đường tròn cỡ nắm tay thơm thơm mùi gừng,
những cục kẹo ú đẫm bột hình khối tam giác màu
vàng nhạt, những cục kẹo sữa màu trắng đục cắn
vào có vị bùi béo của đậu phụng rang giã nhuyễn
gói bằng giấy màu trắng có chữ màu xanh, những
viên kẹo màu xanh màu vàng màu đỏ bọc giấy bóng
kiếng trong thơm mùi trái cây, những bịch mứt
dừa nhuộm đủ màu, những bịch bánh tráng tròn nhỏ
màu vàng đỏ mặn mà…
>
>
.
Còn ai nhớ vị ngọt
chát của những trái Trâm to bằng đầu ngón tay cái màu tím thẫm ăn
vào nhuộm tím cả lưỡi cả miệng?
Những trái
Nhãn Lồng mọc hoang nhỏ cỡ đầu ngón tay út vỏ màu
trắng ngà với chút xíu cơm mỏng dính ngòn
ngọt.
Những trái Sung chín đỏ nhìn ngon mắt nhưng nhạt phèo và
ruột đôi khi có đầy kiến gió.
Những trái
Chùm Ruột chua ghê răng ăn với muối
ớt.
Những trái
Bình
Bát trông
giống như trái Mãng Cầu Xiêm nhưng lổn nhổn hạt
chua chua… Loại trái cây mọc hoang dại trong
lùm, trong bụi nơi vùng ngoại ô thành phố được
bày bán trong những mẹt hàng nho nhỏ bên cổng
trường thuở ấy đã gợi thèm thuồng biết bao đứa
học trò nhỏ mỗi lúc ghé nhìn.
>
>
.
>
 .
>
> Và đây nữa, những trái Cóc
xanh gọt vỏ rồi tách thành một bông
hoa nhiều cánh ngâm trong nước Cam Thảo vàng,
những lát
xoài sống ăn với mắm ruốc tím có
điểm những khoanh ớt đỏ thắm, chùm trái
Trường trông giống như những trái Vải
tí hon vỏ màu đỏ nâu, những chùm trái
Sai vỏ đen nhung với lớp ruột màu
vàng cam có cái hạt dẹp dẹp nho nhỏ trông giống
như .. một con ve chó lớn!
Và Thơm
xẻ miếng, và Đu Đủ, Mận,
Mít bày trong một cái tủ nhỏ bằng
kính có đặt cục đá ướp lạnh.
>
>
.
.
>
> Tôi không biết ăn Ô
Môi.
Thứ trái
cây dài ngoằng và cứng ngắt ấy không ngờ là hậu
thân của những bông hoa đỏ thắm xinh đẹp vẫn mọc
dọc bờ sông nhiều nhà ở miền tây Lục
Tỉnh.
Trái Ô Môi
hơi giống trái Phượng nhưng to hơn, cũng có vỏ
màu nâu đen.
Khi ăn phải
hái phơi kỹ trên nóc nhà cho khô, dùng dao chặt
thành từng khúc ngắn, vạt hai bên vỏ trái cho lộ
ra lớp hạt xếp đều đặn dính liền nhau bởi một
lớp cơm màu nâu đen như nước màu kho cá, và cái
mùi thum thủm của nó thì thật khó tả! Tôi chịu!
Chỉ nghe đã
muốn bịt mũi chạy xa, vậy mà bọn bạn tôi cứ mua
từng khúc gặm ngon lành, còn cẩn thận mút cho
bằng hết những chiếc hạt ấy, nghe kể rằng ngọt
nhưng hơi chát ăn mãi không chán!
>
> .
>
 .
>
> Tôi rất thích đến bên thùng
xe làm bắng sắt tròn của ông hàng
Kẹo Bông Gòn. Ở giữa
tâm vòng tròn có một cái lõi nhỏ, mỗi khi ông
bán Kẹo cho vào đó ít đường cát trắng, vừa đạp
cái bàn đạp cho vòng thùng tròn quay thì lớp
đường kéo tơ hiện ra càng lúc càng nhiều, đưa
đôi đũa quơ quanh một vòng thành một lớp bông
gòn xốp mịn nhìn thật đẹp mắt, cho vào miệng lớp
bông ấy tan nhanh để lại vị ngọt ram ráp trên
đầu lưỡi như một chút tiếc nuối. Hàng kẹo kéo thì lúc nào
cũng có quay số, số bao nhiêu thì được trúng bấy
nhiêu kẹo, nhưng hễ số kẹo càng nhiều thì ông
hàng kẹo kéo lại kéo nhỏ cây kẹo thêm một chút,
rốt cuộc nếu gộp tất cả số kẹo trúng thưởng vào
chung thì có lẽ vừa bằng một cây kẹo mua bằng
tiền không quay số mà
thôi!
>
.
.
>
> Còn hàng kem cây.
>
> 
>
> Ngày xưa chúng tôi gọi là hàng “Cà
Rem”
.
Người bán Kem có hai bình thủy để cân đối hai
bên “boọc ba ga” một bên đựng kem các mùi như Va
ni, Sầu Riêng, Dừa… một bên đựng kem đá với các
màu xanh đỏ vàng tượng trưng cho Cam, Chanh và
Bạc Hà.
Mỗi khi
bán, tùy theo giá tiền người bán sẽ dùng dao cắt
cục kem lớn nhỏ khác nhau, dùng một que nhỏ ghim
vào miếng kem mà đưa.
Một loại
kem khác, thứ này mắc tiền hơn, mà người ta
thường bán trong tiệm nhưng cũng có những xe đẩy
bán trước cổng trường, là loại kem múc bằng
muỗng tròn để lên trên những cái bánh bột mỏng
hình loe dài như một đài hoa xinh xắn có đủ các
màu vàng xanh trắng, rưới lên trên khi thì một
ít đậu phụng rang giã nhuyễn với một chút sữa
đặc có đường, khi thì một chút xi rô xanh xanh
đỏ đỏ.
Trẻ con
không thích ăn kem ly, phải đứng tại chỗ mà ăn,
mất thì giờ; vừa đi vừa ăn ngon mà nhanh hơn.
Hôm nào có tiền kha khá một chút thì mua hẳn một
cái bánh mì ngọt kẹp mấy cục kem có rưới sữa và
rắc đậu vào thì quả là ngon hết chỗ chê!
>
> .
.
>
> Buổi sáng đến trường sớm mà
chưa ăn sáng ở nhà, đã có hàng xôi của bà hàng
với hơi nóng nghi ngút bốc lên kèm theo mùi thơm
hấp dẫn!
Bà hàng lấy
một miếng lá chuối cỡ hai bàn tay xoè, đặt lên
trên đó một miếng bánh tráng phồng cỡ bàn tay,
thường có hai loại xôi là xôi
đậu xanh và Xôi Nếp
than, ai muốn ăn gì thì bà sẽ xới xôi
ấy lên trên miếng bánh phồng, trét một lớp nhưn
đậu xanh nấu chín tán mịn lên, rưới một muổng mỡ
hành có lẫn mấy miếng tóp mỡ béo ngậy, rắc một
lớp đường cát trắng và sau cùng là chan lên một
muổng nước cốt dừa.
Xôi được
gói chặt lại sao cho miếng bánh phồng bọc kín
hết như một lớp vỏ bánh, cắn vào vừa bùi vừa
béo, thơm ngon làm sao!
Cạnh đó lại
có bà cụ người Bắc mặc áo vải trắng đầu vấn khăn
nhung bày một thúng bán xôi Lúa hay còn gọi là
Xôi bắp, cụ có hàm
răng đen nhánh với miệng cười hiền từ, thoăn
thoắt xé lá gói những gói Xôi bắp với những hạt
Bắp màu trắng đục hầm mềm và những hạt nếp dẻo
thơm phức, cũng là đậu xanh nấu chín nhưng đậu
của xôi Bắp thì giã tơi thành một lớp bột khô
rắc lên trên, chan vào một muổng nhỏ hành tím
bào mỏng phi vàng rồi sau cùng là một muổng muối
đường.
>
> .
.
Ít
tiền hơn đã có hàng khoai
luộc.
Cũng tỏa khói
nghi ngút nhưng giản dị hơn, chỉ một nồi hay rá
nhỏ đặt trên bếp lửa, này là khoai lang Bí vỏ
nâu đỏ ruột vàng, khoai lang Dương Ngọc vỏ hồng
tím ruột tím nhạt, cả khoai lang trắng ruột
trắng như bột, khoai Đà Lạt thì củ nhỏ mà ốm
nhưng mật tươm cả ra ngoài vỏ, lâu lâu mới thấy
bán. Khoai Mì (Sắn) thì cắt thành từng khúc xếp
ngay ngắn bên cạnh những củ khoai Mì Tinh (có
người còn gọi là khoai Bình Tinh) và
củ Chuối
(Dong Riềng) và những
củ Từ vỏ vàng nhạt hay những
củ khoai Môn
tròn
trĩnh.
>
> .
.
>
> Cũng là khoai
mì, nhưng khoai mì quết dừa
làm bằng những củ khoai bột tán nhuyễn,
trộn thêm xác dừa khô nạo và đường cát trắng,
thêm chút muối đậu, gói trong lá chuối, có thể
dùng lá cây Dứa dại cắt ngắn từng khúc thay cho
muổng xúc ăn, hay nắm lại thành nắm như nắm xôi
mà ăn; vừa ngọt, vừa
bùi.
Lại thơm và
béo của dừa khô trộn lẫn, ngon không biết tả sao
cho vừa!
>
> .
.
>
> Khoai mì mài ra
lấy bột đem lọc kỹ, để ráo sẽ cắt thành sợi dài
mà dẹp, hấp chín rồi cũng trộn chung với dừa khô
nạo nhuyễn là sẽ thành món
bánh tằm khoai mì
trộn dừa,
muốn có màu sắc hồi đó người bán không dùng màu
hóa chất mà lấy màu xanh của lá dứa, màu tím của
lá cẩm, màu đỏ của trái gấc chín, nên những sợi
bánh tằm ăn vào mỗi màu có một mùi thơm riêng
biệt, vì vậy ăn ít ngán hơn.
>
>
.
.
>
> Hồi đó
trước cổng trường tôi có một bà già người Tàu mà
mọi người thường gọi là Thím Xẩm bán bánh ướt
rất ngon.
Bánh ướt
của người Tàu khác bánh ướt của người
Việt ở chỗ bánh họ tráng dầy hơn, lại thoa lên
trên một lớp mỡ có hành lá xắt nhỏ rồi cuộn lại
thành từng cuộn dẹp, ăn với nước mắm pha loãng
và giá trụng. Bà Tàu già ấy quanh năm chỉ thấy
mặc một chiếc áo vải màu đen bạc phếch, một
chiếc quần ngắn trên mắt cá bó ống và một đôi
giày vải đen có thêu đã cũ mèm.
Tóc bà cắt ngắn tới ngang cổ, cài một
chiếc lược sừng đã bóng lộn vì thời gian. Mặc
cho lũ chúng tôi tíu tít hối thúc bà già vẫn
chậm chạp cắt bánh, lấy rau, rót nước mắm, rửa
đĩa, thu tiền, những động tác chậm chạp của tuổi
già và đôi mắt một mí hum húp như thuộc về một
nơi chốn khác, không phải là cái nơi ồn ào nhộn
nhịp của một cổng trường đang giờ sắp mở
cửa.
>
> .
.
Cái bánh tôm ăn chung với
bánh ướt của bà Tàu già cũng ngon lạ
lùng.
Khá giống
với bánh Cóng của Sóc trăng, nhưng không có tôm,
cũng không có giá, tuy gọi là bánh tôm nhưng chỉ
có đậu xanh hột được hấp chín và bột gạo, chiên
vàng thành những cái bánh tròn xốp, ăn không
biết chán.
Cùng một
thứ ăn với nước mắm như bánh ướt là huyết heo
hấp.
Những
miếng huyết heo vuông vức cỡ lòng bàn
tay màu đỏ nâu được hấp chín rải lên trên từng
lớp mỡ hành xếp đầy trong chiếc nồi được ủ nóng
bằng mấy lớp bao bố dầy cộm. Người bán dùng dao
cắt miếng huyết heo thành từng lát, cho thêm mỡ
hành, giá trụng và một nhúm rau thơm cắt nhỏ,
chan nước mắm lên, thế là xong! Nhưng món quà
này ăn mau ngán, nên người bán hàng, một ông già
mặc áo quần màu nâu, đầu đội mũ cối nhựa trắng,
chở chiếc nồi trên yên sau chiếc xe đạp cọc cạch
cũ kỹ, lâu lâu mới ghé qua cổng trường, dựng
chiếc xe đạp vào một góc tường quen thuộc, vừa
phì phà điếu thuốc vấn vừa chờ đợi đám khách
hàng nhỏ tuổi.
>
> .
.
>
> Cũng bán hàng
trên xe đạp và cùng là đàn ông bán hàng
là
món gỏi khô bò.
Trong chiếc
thùng một mặt có kính đựng đầy ắp những sợi đu
đủ xanh bào mỏng, khô bò màu đen sánh cất trong
một ngăn tủ nhỏ, chai giấm trắng, chai nước
tương đen, chai nước ớt màu đỏ xếp cạnh chồng
đĩa nhôm nhỏ, nắm đũa nhôm chiếc cong chiếc
thẳng cắm trong một ống đựng treo lủng lẳng, ông
hàng gỏi có một chiếc kéo sắt đen và to vừa dùng
để cắt khô bò, vừa dùng nhắp thành những tiếng
đều đều báo hiệu thay cho tiếng rao mời.
>
> 
>
>
> Cái đĩa nhôm trầy trụa và trẹt lét của
ông hàng gỏi chỉ được tráng qua nước rồi lau vội
bằng một cái khăn màu cháo lòng sau khi có khách
ăn xong, lại được bốc đầy có ngọn nắm đu đủ bào,
vài sợi khô bò nhỏ xíu cỡ đầu que diêm đặt khéo
léo lên trên, một chút rau thơm thái sợi và một
nhúm đậu phọng rang vàng giã dập, chan đẫm nước
giấm và nước tương, thêm chút ớt đỏ cay cay,
chúng tôi vừa ăn vừa xuýt xoa xin thêm giấm,
thêm nước tương, ăn hết đu đủ húp cạn hết cả
nước giấm mà vẫn còn thấy thòm
thèm!
Bánh mì tương cũng là món quà được bọn học trò chúng
tôi chiếu cố tận tình vì rẻ mà lại ngon; chỉ có
một khúc bánh mì không xẻ ra, rưới một muổng
tương đen, một muổng tương đỏ, thứ tương người
ta vẫn dùng để ăn phở nhưng có lẽ người bán đã
cho thêm ít đường cho dịu bớt, và thêm ít bột
cho sánh lại, gắp vào một ít đồ chua làm bằng củ
cải trắng và cà rốt cắt sợi ngâm giấm đường là
có một món vừa ngon vừa no bụng.
Nếu có tiền thì
ăn Bánh mì
bì, bì làm
bằng da heo cắt sợi nhuyễn, thêm chút thịt đùi
heo chiên cắt nhỏ như que tăm, trộn một chút
thính gạo rang vàng cho thơm, bánh mì bì ăn với
hành lá xắt nhỏ phi chín chung với tóp mỡ, chan
nước mắm chua ngọt, ngon hơn bánh mì tương một
bậc, và cũng mắc tiền hơn!
>
>
.. Bắp thì có hai thứ, bắp luộc đựng trong thúng ủ tấm
bàng tròn, hơi nóng bốc lên cùng với mùi lá dứa
thơm phức, những trái bắp vỏ ướt nước nóng hổi
cầm bỏng cả tay, xé lớp vỏ như những lần lụa
mỏng mềm mại phía trong cùng là lớp hạt vàng rực
đều đặn hiện ra trông thật bắt mắt, hạt bắp luộc
dẻo và ngọt, nếu ăn bắp non thì cái cùi bắp mềm
mà ngọt không thua gì mía
hấp.
Bắp
nướng thì phải ngồi đợi một bên cái bếp than
làm như một cái máng chữ nhật nhỏ của bà hàng,
chờ lớp vỏ ngoài cháy đen một phần, bà mới bóc
hết làn vỏ bắp ra để những hạt bắp được nướng
chín trên lửa từ từ trỡ sang màu vàng ruộm, rồi
vàng cháy, mùi bắp nướng thơm lừng tỏa ra trong
không khí, xé một miếng vỏ bắp bọc lấy cái cuống
trái bắp nướng dốc ngược đầu xuống một chén mỡ
hành đặt cạnh bếp, dùng một đoạn sống lá chuối
chẻ dập đầu thoa đều mỡ hành lên khắp trái bắp,
mùi thơm của bắp và mỡ hành làm chúng tôi nuốt
nước miếng thèm thuồng, cầm vội vàng trái bắp
nóng hôi hổi trên những ngón tay lóng ngóng và
gặm hối hả, vị mặn mà của mỡ hành có lẫn vài
miếng tóp mỡ dòn dòn, hạt bắp vừa cứng vừa dẻo,
nhồm nhoàm một cái đã thấy chỉ còn trơ lại cái
cùi khô khốc vô duyên!
>
>
.
>
.
>
>
> Bây giờ ít thấy bán
đậu đỏ bánh lọt, thứ quà ngon mà
mắc tiền hơn đá nhận xi rô, vẫn bán trước cổng
trường trên những chiếc xe đẩy bằng nhôm sáng
loáng thuở nào. Trong những chiếc thẩu tròn xếp
thành dãy người ta đựng nào là đậu xanh hấp chín
màu vàng đậm đà, nào là đậu đen chín bở, đậu đỏ
đều hạt, đậu Mỹ màu trắng hạt to như đầu ngón
tay cái,và một cái thẩu đầy những sợi bánh lọt
màu trắng trong và dai ngập trong nước đừa đục
màu sữa, lại có cả hạt É lấm tấm như những chùm
trứng Ếch tí hon có lẫn những tảng nhỏ Lười Ươi
nâu như màu mận chín, nước đường thắng kẹo đựng
trong hũ thủy tinh trong được múc bằng một cái
muổng đặc biệt làm bằng nửa quả Mù U khô cắm
trong một cây đũa tre
dài.
Đã lâu lắm tôi không còn thấy ai
bán Bông Cỏ với Hột
Lựu.
Hình như món ăn này,
cũng như món mía hấp, mía ghim đã lặng lẽ biến
mất tự lúc nào chẳng ai hay biết.
Mía
hấp thì thường
là một người đàn ông trung niên đẩy xe ba bánh
rao bán trên đường phố vào khoảng tối khuya,
tiếng rao "Mía hấp" kéo dài hơi ngân nga và ánh
sáng chập chờn của một ngọn đèn dầu nhỏ thắp
trong chiếc lồng đèn vuông thường gợi nhớ vào
những tối trời tạnh mưa, không khí ẩm và lạnh mà
mùi thơm ngọt ngào của những cây mía nóng hổi
khi mở nắp chiếc vung to lớn của ông hàng mía
lan tỏa trong không gian thật là dễ chịu. Ông
hàng Mía hấp có một cái bào to với một bên thân
bào là dao bén ngót. Những khúc mía màu nâu tím
hay vàng mơ được hấp chín trong một loại nước có
vị thuốc Bắc xếp đầy trong một cái thùng sắt to
đặt trên bếp than cháy âm ỉ để giữ cho nước
trong nồi lúc nào cũng nóng già, khi có người
mua ông dùng bào róc sạch vỏ rồi nhanh nhẹn trỡ
lưỡi dao tiện thành từng khẩu mía ngắn và đều
nhưng không tiện đứt hẳn mà vẫn còn dính vào
nhau, mía hấp ăn thơm và mềm, người già răng yếu
cũng có thể ăn được. Mía ghim thì chỉ là mía
thường, róc vỏ, bỏ mắt và tiện ra thành những
lóng ngắn nhỏ cỡ một đốt ngón tay, ghim vào
trong một đoạn tre ngắn được chẻ ra nhiều thanh
nhỏ ở một đầu thành ra một bông hoa ngộ nghĩnh
xoè tròn người ta thường bán trước cửa rạp hát
hay rạp xi nê hồi đó. Mía bây giờ người ta đựng
trong bịch nylon, tuy cũng tiện tròn nhưng nhìn
tẻ nhạt chứ không xinh xắn hấp dẫn như mía ghim
thuở đó!
>
> .
.
>
> Bông
Cỏ thì đặc biệt hơn, trông giống như
Sương Sa nhưng hơi mềm mình, và lại thơm ngon
hơn nhiều. Có lẽ tuổi nhỏ với khẩu vị đơn giản
và đồng tiền có hạn nên món nào hồi xưa mình ăn
đều thấy ngon lạ ngon lùng, hay bởi vì những món
ăn thời ấy còn chất chứa cả một khung trời ký ức
êm đềm dịu ngọt nữa mà bây giờ cho dẫu có ăn bất
cứ món gì mình cũng thấy không thể sánh bằng?
nhưng món Bông Cỏ thì quả là hơn đứt Sương Sa
hay Thạch của người Bắc, Đông Sương của người
Trung. Bông Cỏ hình như là xuất xứ từ bên Tàu,
cách làm cũng khá lạ, phải ngâm nước một đêm cho
nở rồi mới cho vào trong một cái bao vải dày
(gọi là bao bồng bột) cùng với một vài (bao
nhiêu?) trái chuối Xiêm chín, nhồi lấy nước sền
sệt pha chung với nước lã sao cho vừa đủ lượng
nước cần dùng, cho vào thau để yên trong mấy giờ
sẽ đông lại như Sương
Sa nhưng mềm và dẻo hơn, dùng cái
muổng như cái vá xới cơm nhưng dẹp và mỏng hơn
vát nhẹ thành từng miếng mỏng cho vào ly, ăn với
bột mì tinh cắt nhỏ vuông vức pha màu hồng đỏ
luộc vừa chín còn cái ngòi bột trăng trắng nhỏ
xíu trông giống như những hột Lựu tươi vừa tách
ra khỏi trái chín cây (vậy nên mới được gọi tên
là Bông Cỏ Hột Lựu), chan nước đường thắng kẹo
và nước cốt dừa béo ngậy, thêm vào chút dầu
chuối đựng trong cái ve nhỏ xíu mà thơm lừng.
Đôi khi người ta còn bán chung với Sương Sáo và Sương Sâm, một thứ màu đen có
mùi hôi nhẹ của thuốc Bắc, một thứ màu xanh biếc
của lá cây với những đám bọt nhỏ phía trên mặt,
ăn cùng với đường cát trắng lạo xạo trong miệng
và những vụn đá bào mát lạnh.
>
>
. .
>
> Lớn thêm một chút, vào Trung Học, tôi
nhớ tới những xe bán Bò Bía trước cổng trường, người bán thoăn thoắt
gói những cuốn nhỏ bánh tráng có ít củ sắn và cà
rốt thái sợi xào chín giữ nóng trong một cái
thau nhỏ đặt trên bếp lửa, cho thêm vài lát Lạp
Xưởng mỏng tanh, một ít tép ruốc chấy vàng nhuộm
đỏ, có khi một ít trứng chiên vàng cắt sợi, một
lá Sà lách, vài ngọn rau thơm, ăn với tương ngọt
và tương ớt có ít đồ chua, một ít hành phi dòn
và một ít đậu phọng rang giã
dối.
Cuốn Bò Bía
ngọt thì chỉ là một cuốn bánh bột mỏng gói cây
kẹo dòn và ít dừa nạo sợi, rắc ít mè rang vàng,
chỉ tiện ở chỗ có thể cất vào trong cặp dành ăn
trong giờ ra chơi, còn thì chẳng có gì đặc
biệt!
>
> .
>
.
Xi rô
kem khác với kem ly, vì
có cả đá bào và nước xi rô trộn chung với mấy
muổng kem thành một thứ vừa dùng để múc ăn vừa
có thể uống như nước được, có thấy bọn học trò
xúm quanh hối thúc bà hàng thì mới thấy món quà
này được ưa chuộng ra
sao.
Ya ua cũng có thể ăn theo
cách này, chung với đường và đá gọi là ya ua
đá.
Sinh tố
bịch
thì làm bằng các loại trái cây cho vào máy xay
nhuyễn, thêm đường thêm nước thành một loại thức
uống ngon lành cho vào bịch ny lon nhỏ cột chặt
bỏ tủ đá cho đông cứng lại, bọn con gái chúng
tôi vẫn thường mút một đầu bao mút như mút đá
nhận mặc cho bọn con trai tròn mắt thèm thuồng
mà giả vờ trêu chọc.
>
> .
.
>
> Những
quả ổi luộc ngâm trong
nước cam thảo màu vàng luôn là món hấp dẫn tôi
hơn cả
Me và
Cà Na
ngâm. Xẻ đôi trái Ổi ra, màu ruột
vẫn trắng ngà và dòn tan, nhưng lớp vỏ ngoài lại
hơi mềm và ngọt mùi cam thảo, trét lên một lớp
muối ớt cay cay thì thật là tuyệt! Me thì dòn và
đã được lấy sạch hột, Cà Na hơi chát mà chua
chua, trời ơi còn Xoài
sống thì cắn miếng nào biết miếng đó,
Chùm ruột chỉ nhìn
thôi đã ứa nước miếng vì thèm, Cóc chín trái
vàng lườm và thơm nức mũi. Những món trái cây
ngâm ấy được gói trong mấy tấm lá chuối xanh
rờn, một góc là nhúm muối ớt đỏ tươi ngon lành,
buổi trưa trời nắng đổ lửa hay buổi sáng rét nhẹ
chúng tôi đều chiếu cố tận tình như nhau!
Vậy mà chẳng thấy đứa nào đau bụng đau
bão gì, ấy thế mới lạ!
>
>
.
.
>
> Còn hàng Phá Lấu
trên đường Pasteur, nơi có
xe nước mía Viễn
Đông
nổi tiếng một thời với những cây
tăm tre xiên vào từng xâu nhỏ gan, lưỡi, tim …
phá lấu màu nâu đen thơm phức vừa miệng đặt
trong mấy cái đĩa nhôm bày trên một mẹt hàng có
bốn chân gác chéo, mà tôi đã đi ăn cùng với
người bạn trai đầu tiên. Ly nước mía mát lạnh
hơn cả những câu chuyện thủ thỉ không đầu không
đuôi tuổi học trò nhớ lại vẫn còn cảm thấy ngọt
ngào. Hẻm Casino SaiGon có hàng
Bún chả và bánh cuốn
Thanh Trì một ngày nào đã dung dăng dung
dẻ cùng các bạn vào ăn sau khi mỏi chân mỏi mắt
khắp phố phường, trong Crystal Place hay trong
P***age Eden. Hiệu kem Pole Nord nằm bên thương xá
Tax với một dãy ki ốt hoa tươi trên đường
Nguyễn Huệ một tối nào tôi nhận từ tay người bạn
trai sắp theo tàu đi xa một bông hồng màu đỏ
thắm với bàn tay ấm áp ân cần.
Quán cơm Bà cả Đọi
nằm trên một căn phòng nhỏ thấp sâu trong
hẻm với những món ăn được dọn ra trên chiếc đi
văng bóng gỗ bóng màu thời gian, những món ăn
quen thuộc như bữa cơm thường ngày gợi nên cảm
giác gia đình cùng ăn với bọn bạn là sinh viên
miền Trung vào SaiGon trọ
học….
Vậy mà thoắt cái
đã mấy mươi năm!
Những món
ăn tôi đã ăn trong cả một thời ấu thơ cùng với
bạn bè, những món ăn tôi đã chia sẻ cùng với
những người thân thương một thuở, bây giờ có món
vẫn còn bày bán đâu đó trong thành phố, có món
đã lâu lắm chẳng còn nhìn thấy lại.
Nhưng cùng
với thời gian trôi qua, và mọi điều đã thay đổi,
tôi mãi mãi sẽ chẳng bao giờ còn có thể thêm một
lần nữa nếm được cái hương vị ngọt ngào tuyệt
diệu của những món quà ấy, cho dù có tha thiết
ước ao, hay thèm thuồng mong đợi đến thế
nào!
> Như có lần tôi đã bày tỏ cùng một
người bạn ít tuổi hơn nhiều, và lại không cùng
sinh ra, lớn lên trong cùng một hoàn cảnh sống,
về những món ăn ở một nơi mà cô đã đến, nghe ca
tụng nhưng thất vọng lúc nếm thử, rằng cái hương
vị trong ký ức của mỗi một người khi ăn một món
ăn nào là hương vị rất đặc biệt chỉ riêng người
ấy mới cảm nhận được, gói ghém cả những ngọt
ngào của quá khứ và kỷ niệm, mà không phải ai
cũng có thể sẻ chia.
Nhớ lại
những món ăn một ngày nào, là tôi nhớ lại biết
bao là êm ái và dịu ngọt, mà những món quà tuy
tầm thường bé nhỏ ngày xưa ấy, cho dẫu chỉ là
quà của một thời, nhưng lại là một thời của
những tháng ngày yên vui mãi mãi trong tâm
tưởng, mà những khoảnh khắc quý báu ấy thì mãi
mãi tôi chẳng bao giờ có thể nguôi
quên.
> Vân
Giang
Part 1: QUÀ MỘT THỜI (
before 1975, up
above)
Part 2: Saigon Street Food
Before 1975 (at here to the
end)
Vân
Giang
>
> Lời tác giả:
Thân tặng
bạn bè tôi, những người dân Sài Gòn đã sống cùng
thời với tôi trên mảnh đất thân yêu này, dù còn
ở lại hay đã đi xa; Những người bạn mới quen và
cả những người chưa từng quen biết. Để nhớ về
những món quà tuyệt diệu của tuổi thơ mà bây giờ
chỉ còn lưu lại trong chúng ta hương vị ngọt
ngào của một thời đã xa mãi
mãi.
***
|
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire