Căn bệnh, cách ngừa và kinh nghiệm xương máu Ebola tại Việt Nam

Được viết với sư ngứa nghề xưa trong nghề nghiệp sỉ quan Quân Y , tùng sự tại Quân Y Viện đến ngày rã ngũ 1975 . Đồng thời Tôn Ông Gò Vấp  được tu nghiệp khóa Y Khoa Phòng Ngừa cấp sỉ quan Quân Y ( tại trường Quân Y , gần chợ cá Trần Quốc Toản , thời Y Sỉ Đại tá Hoàng Cơ Lân làm chi huy trưởng . Khóa Y Khoa Phòng Ngừa dành cho cấp y tá -hạ sỉ quan - chỉ trong phạm vi nhỏ như  vệ sinh doanh trại , tiếp xúc và ngừa bệnh...còn cấp sỉ quan quân y thì diện rộng hơn , phạm vi quân khu hay cấp sư đoàn lớn hơn ...vv.

Không phải tất cả quân y sỉ quân lực VNCH , khi xong khóa nầy đều trở nên mọi sự thông suốt...mà đôi khi còn sụp hầm chết người .

Khoảng 7-8 tháng trước năm Mậu Thân 1968 , tại vùng Thủ Đức ( cách Saigon 12 km ) , thình lình bộc phát mạnh về bệnh sốt rét . Nhiều bệnh xá , phòng khám bệnh thuộc Quân Khu III , đều chật cứng bệnh nhân dến khám bệnh sốt rét .

Cục Quân Y bèn cử nhiều toán Y khoa phòng ngừa ( Quân Y sỉ , Y tá , xe Hồng thập tự ..kho y dược..xe xịt thuốc DDT ,. ban phát tài liệu phòng ngừa bệnh sốt rét cho dân làng , thữ nghiêm máu tại chổ....vv .. ) đến vùng Thủ Đức mà trị bệnh .

Dĩ nhiên với thuốc ngừa sốt rét ( viên hồng - Chloroquine ) và thuốc chích tiêm vào chai nước biển Dextro Serum ...phun thuốc DDT quanh nhà , hay ao hồ vũng lầy ...cũng chỉ làm giảm vài phần trăm bệnh sốt rét mà thôi , Cục Quân Y QL/ VNCH cũng chưa biết lý do gì mà bệnh sốt rét bùng phát tại Thủ Đức hay quanh quận lỵ thuộc Quân Đoàn 3 Quân Khu III...mà không bùng phát tại các Quân Khu khác .

Cho đến khi Việt Cộng mở trân đánh Tết Mậu Thân 1968 ( Tổng Công Kích I , II , III ) thì Cục Quân Y và Quân đội VNCH  mới ngã ngữa ra .

Lý do dể hiểu là Việt Cộng từ rừng rú , chiến khu ...tất cả đều mang vi trùng sốt rét trong người . Khi Việt Cộng ém quân quanh Thủ Đức chờ đánh Thủ đô Saigon ...thì vi trùng sốt rét ấy mới lây lan cho người sang người theo cấp số nhân . Cục Quân Y " đéo " ngờ đến . Muỗi sốt rét ( anophele mosquitos ) nếu  hút máu người mạnh khỏe , thì muỗi nầy vô hại. Nhưng nếu muỗi này hút máu người bệnh sốt rét , thì mới truyền vi trùng sốt rét từ người nầy sang người kia .Muỗi " đòn sóc " nầy mới nguy hiểm .

Một người bị bệnh sốt rét , được điều trị khỏi bệnh , nhưng nếu bị vi trùng sốt rét tấn công lần nữa...thì thành sốt rét kinh niên. Thuốc trị sốt rét phải mạnh hơn . Nhưng tới lúc nào đó thì tăng thêm thuốc " quinine " thì bệnh nhân chịu không nổi thuốc hành , bệnh nhân chết . Saigon có từng nghe người ta tự vẩn vì uống nhiều viên ký-nin ( chloroquine ) là vì vậy .

3.- Sự ỷ y vào hệ thống Y tế của dân Hoaky rất hời hợt . Dân Mỹ cho rằng khi mua thục phẩm hay thức uống đều được kiểm soát 100 % của Y tế Hoaky . Họ mua thực phẩm tại siêu thị Hoaky ...thì tất cả đều " very good " . Bắp cải cứ việc đem ra khỏi tủ lạnh , rồi dùng dao sắc ào ào , rồi đem lên dĩa , trộn với dầu dấm ..thành rau cải ăn ngon lành . Nếu bạn có từng làm bồi bếp , chuyên về rữa chén , sắc rau cải thì thấy cả là một vấn đề ẩu tả về vệ sinh y khoa ...Rau , cải được chủ tiêm mua về từng bao bố tời ...đổ ào ào xuống nền gạch trong bếp ...nếu tên bồi bếp cẩn thận , đem rửa từng bó cải , lặt từng lá cải...rồi rửa qua nhiều lần nước sạch...thì được chủ chửi cho bằng thích " Mầy làm kiều đó tới tối chưa xong ! Nước lạnh bộ tao được free không trả tiền sao mậy ? - Cứ đem lên , rữa sơ qua , rồi dùng máy sắc mà sắc ra ào ào cho tao đi ...".

Trong khi đó , nếu bạn cẩn thận tại nhà , mở ra từng lá cải bắp ...thì có lần bạn sẽ thấy nguyên một con giun sán thật nhỏ , bằng hạt cát đen nhỏ ... nằm trong bẹ lá cài ấy khi đèn bếp thật sáng mới thấy được .

Nếu sắc ào ào y như tiệm ăn...đớp vô tư vào...thì trời kêu ai nấy dạ mà thôi.

Nước uống , có người cứ việc lấy nước từ " kitchen" ra ly mà uống ừng ực ...vì có y tế chính phủ trông coi rồi , chớ có sợ . Chất khoáng và chất kim loại rỉ sét từ ống nước chôn lâu năm ngoài đường...vào tận cơ thể bạn thì mới thế ...ghê...

Bạn không tin , chớ lúc nào công ty cung cấp nước chính phủ , có chuyện cần phài tắt hết nước mọi nhà . Chừng 1-2 tiếng sau , nước chảy lại...bạn sẽ thấy một luồng nước nâu sậm chảy ra đầu tiên . Đó là chất rỉ sét từ ống nước sắt chôn sâu dưới đường...tuôn vào vòi nước bạn đang uống đấy .

Nếu khá chịu cực , thì bạn vác nguyên những thùng chai plastic đến siêu thị , nơi vách tường , có nhiều máy bán nước lọc . Bỏ tiền rồi nước chảy ào ào đầy thùng chai 5 galloons ...đem về nhà cho gia đình uống . Nếu có tí tiền thì nhờ công ty lọc nước đem nước lọc ( ArrowHead , AquaFina , ...) khiêng đến tận cửa nhà , cuối tháng ký  check trả tiền cho công ty đem nước lọc đến.

Còn Tôn Ông Gò Vấp  thì từ năm 1975 đến nay , tất cà nước lấy từ vòi nước fresh water chảy ra , đều được Tôn Ông Gò Vấp  nấu sôi trong một nồi inox khá lớn , để nguội ...rồi đổ đầy vào bình lọc 1 và bình lọc 2 ...thế là uống rất ngon.

 

Bình lọc 2                                                              Bình lọc nước 1 .

Điều lưu ý bạn nên nhớ cơ thể người Âu Mỹ khác xa với cơ thề người Á Châu . Đương nhiên hệ thống gan , thận cuả người Âu Mỹ khác với hệ thống gan , thận người Á Châu .

Những khoáng chất cực nhỏ trong nguồn nước mà chính phủ cung cấp cho dân..có thể qua khỏi màng lọc của trái thận người Âu Mỹ ...nhưng khó qua khỏi trái thận của người Á Đông nhỏ con ..

Lâu ngày , chày tháng , năm này sang năm nọ...màng lọc trái thận của chúng ta sẽ bị dính nghẹt những khoáng chất cực nhỏ ấy...thế là có chuyện rồi .

Còn đàng nầy bạn nấu nước đun sôi , để nguội ..thì tất cả những vi trùng hay ấu trùng cực nhỏ đều bị nấu chín hết ...sau đó bạn đem vào bình lọc nước số 1 , rồi đổ vào bình lọc nước số 2...thì hoàn toàn 100 % chất nước tinh khiết vào cơ thể bạn hay gia đình bạn . Dĩ nhiên rất cực khổ...nhưng gan , thận của bạn và gia đình bạn hoàn toàn an lành .

Tôn Ông Gò Vấp  đâu bao giờ tin tưởng máy lọc nước sát vách tường các siêu thị Hoaky , hay những tiệm bán nước lọc mà bạn mua về nhà . Nên nhớ mỗi năm , hệ thống lọc filters càng đắt tiền ...và giá tiền mua nước mà bạn trả vẩn không thay đỗi mấy.( khoảng 25 xu một gallon- bình 5 gallons khoảng 1. 25 đô )..thì họ - chủ tiệm sẽ ít thay hệ thống filters lọc nước . Bạn lãnh đũ 100 % chuyện mần ăn có lời của các tiệm buôn nước lọc nầy .

Có nhiều tiêm bán nước lọc , từ ngày khai trương đến ngày dẹp tiệm , khoảng trên 5 - 6 năm...họ- chủ tiệm ấy chưa bao giờ thay tất cả trọn bộ hệ thống lọc nước ...vì tốn trện vài nghìn USD là thường . Mặc dầu có chuyên viên y tế đến thanh tra định kỳ ...Nhưng vẩn không an toàn bằng bạn lọc nước nấu chín tại nhà .

4.- Người Hoaky khác người Pháp . Họ- Hoaky không thích xài khăn tay " mouchoir " ( khăn túi bằng vãi ) ...mà họ thích xài khăn bằng giấy . Chổ nào cũng có giấy lau tay , giấy chùi mặt mũi ...tiệm ăn , chợ búa ...khắp nơi .

Tháng 5 vừa qua , chúng ta thấy TT Obama khi đọc diển văn kêu gọi cứu trợ những trẻ em đói khát tại Phi Châu . Ông mũi lòng , rơi lệ . Giọt nước mắt trào ra khỏi mắt và nước mũi chảy chút ít nơi mũi của ông . Xong diển văn đầy xúc động đó , TT OBama vào hậu trường , thì được cận vệ tùy tùng trao vội khăn giấy hạng sang cho Ông . Ông chùi mắt và mũi , liệng vào sọt rác kế bên rồi lên xe limousine chạy mất .

Tốt thôi ...Ông không có khăn tay ( muochoir ) nơi túi ông ta .

Nhưng nếu Ông đứng trên toa xe lữa hay xe buýt chật người , khó cử động chen chân . Một kẻ lạ mặt nào đó , bổng dưng nhảy mủi , hắc xì hơi thật mạnh ....những hơi nước ấy nhỏ li ti , vài chục micrometer...bay khắp nơi , quanh kẻ lạ mặt nhảy mủi đó ...lấy đâu ra khăn giấy mà che mũi đây ?

Thế là hít hít thở thở vào những hạt nước nhảy mũi li ti ấy đầy phổi của bạn .

Thở , hít đều đặn ...nếu kẻ ấy mang virus trong người , virus truyền nhiểm...thì bạn lãnh đũ chăm phần chăm .

6.- Ngày xưa , khoảng năm 1920 ,. tại làng biên giới Việt- Miên .

Dịch tả tấn công làng nầy....sông rạch , ao hồ...ruồi bay tứ tung  lây nhiểm dể dàng ...

Thời ấy , xà phòng là hiếm vì đắt tiền . Họ xài tro trấu mà giặt giụa .

Thần ôn dịch đến viếng , Tử thần đi sau lưng .

Dân làng nầy chết vì bệnh dịch tả như rạ.....nhà kế bên nghe tiếng khóc rần trời ...một người chết ..nơi kia đánh thùng thiếc...chết trọn gia đình mà không ai hay ...

Mồ chôn xác chết vì dịch tả đa số là vôi sống trắng ...nhiều nơi họ đốt cỏ hay củi để xua đuổi bệnh tà khí ...tử thần đi khắp nơi trong làng .

Có một gia đình 25 người trong nhà . Không một ai bị bệnh dịch tả lây lan nầy . Lý do trong nhà luôn có nồi nước nóng sôi sùng sục . Chén bát , ly tách đều nhúng rữa nước sôi.

Uống nước trà thật nóng có gừng , ăn cơm thật nóng , canh thật nóng , rau cải đều đun chín ...quanh nhà rải vôi bột ...nào là gừng , xả , ớt được tận dụng tối đa .

Áo quần , giặt giụa đều là nước đun sôi ...không ăn bậy bạ ngoài đường .Mâm cơm luôn che kín bằng lưới chống ruồi đậu vào ....cầu tiêu đều rãi vôi bột tận cùng ...

Năm sau hết trận dịch tả , làng khoảng 1000 người , chết gần 100 người . Làng xóm tiêu điều , ông Năm thợ cưa chết rồi , bác Tám chèo ghe chết rồi .., chị Hai gánh nước cũng chết rồi ...ngay cả chủ trại hòm cũng chết luôn ...

Vậy nước đun sôi , cơm nóng , canh nóng , rau cải luộc chín , cầu tiêu rải đầy vôi bột...đó là y khoa phòng ngừa của gia đình 25 người ấy là sự hữu hiệu vậy ..

B.- Tại những quốc gia có nhiều bọ hút máu người ( gọi là kissing bugs ) . Loại nầy vô cùng nguy hiểm . Nó hút máu người nhiểm bệnh Ebola , rồi truyền vào người ta hay động vật. Riêng tại Việt Nam , có vô vàn loại bọ hút máu nầy ( kissing bugs ) ...mà Hà Nội ,. Huế , Saigon , Cần Thơ đều có báo cáo là có sự hiện diện loại bọ hút máu người nầy.

Kissing Bugs hút màu và có thể truyền dịch Ebola :

Bây giờ chúng ta vào đề

Con người không chết vì vi trùng ( micorbes ) hay siêu vi trùng ( virus ) . Con người chết vì độc tố của vi trùng ( microbes ) hay độc tố siêu vi trùng ( virus ) tiết ra.

Càng nhiều độc tố thì con người càng gần tử thần hơn . Ít độc tố thì sự sống năm ăn năm thua . Nhiều độc tố của vi trùng hay virus tiết ra... thì chết là cái chắc .

Vi trùng ( micorbe ) được nhìn thấy trong kính hiển vị ( microscope ) loại thông thường , loại mạnh , loại cực mạnh . Vi trùng được khắc phục bởi trụ sinh ( antibiotic ) , bởi kháng sinh ( CSVN gọi nhầm danh từ nầy . Trụ là giết chết , kháng là ngăn cản không cho vi trùng sanh sôi nẩy nở được - gọi tạm là loại " sulfanilamide " " sulfaguanidine "...

Có thể dùng cả kháng sinh ( prefix = sulfa...) và trụ sinh ( ..suffixe = cine ) tổng hợp mà tiêu diệt vi trùng ( microbes ). Không tiêu diệt được virus .

Còn siêu vi trùng ( virus ) thì phải dùng kính hiển vi điện tử ( electron-microscope ) mới nhìn thấy được .

Virus không thể dùng kháng sinh hay trụ sinh giết chết được . Mà chỉ dùng loại thuốc chủng mà thôi . ( Tạm giải thích nhé ...) ...Thuốc chủng ngừa nguyên tắc là dùng độc tố tiết ra của virus ...rồi làm độc tố hay virus ấy tê liệt , yếu hẳn đi ...rồi họ dùng chất đó mà chích vào động vật như : ngựa , thỏ , khỉ , dê , cừu hay chuột...động vật ấy sẽ tiết ra chất kháng tố , chống virus ....thì họ- nhà bào chế nghiên cứu thuốc- lấy chất đó ra...dùng hóa dược mà phân chất ra theo thành phần hóa tố .

Từ đó có thuốc chủng ngừa ra đời . Có thuốc chủng ngừa chỉ hiệu nghiệm 1 năm , có loại vỉnh viển . Hiện nay thế giới chưa có thuốc chủng ngừa visrus Ebola . Chỉ trong vòng thí nghiệm thuốc ... hên xui may rủi mà thôi .

Điều mà nhân loại sợ nhất là bác sỉ chuyên môn điều trị virus Ebola là Doctor Samuel Brisbane bị dính virus Ebola mà thiệt mạng . Dr. Brisbane là bác sỉ giỏi nhất thế giới về điều trị loại dịch bệnh nầy mà tránh không khỏi.

Virus Ebola được biết vào năm 1976 , trên 28 năm trôi giết hàng nghìn người Phi Châu khi bị dính độc tố của virus.

Thế giới không làm ầm ỉ lắm , ngay cả cơ quan WHO của Liên Hiệp Quốc cũng không loan báo cho thế giới biết là đại dịch đang xuất hiện trên trái đất . Cho đến khi các bác sỉ chuyên môn điều trị dịch Ebola thiệt mạng hay bị nhiểm thì thế giới mới kinh hoàng .

 

Bệnh nhân bị virus Ebola kỳ cuối .                Mí mắt sưng đỏ

 

Đa số bệnh nhân Ebola chết vì xuất huyết toàn thân .

Nhưng với virus Ebola , thì hiện nay chỉ có 2 tập đoàn dược phẩm tại Hoaky đang ra sức diều chế thuốc ngừa hay trị độc tố virus nầy . Âu Châu còn đang tập sự nghiên cứu vì số tiền nghiên cứu vô cùng to lớn , tiền đầu tư kinh khủng ....tìm không ra là sạt nghiệp lập tức .

1.- Công ty Mapp Biopharmaceutical Inc ở San Diego / Califiornia dẩn đầu sự nghiên cứu , chế biến thuốc chống virus Ebola nầy .

Đó là thuốc ZMapp , được chích cho 2 người bị virus Ebola tấn công ( Bác sỉ Dr. Kent Brantly và Nancy Writebol - nurse aide ) .

Vào ngày 22 tháng 7 năm 2014 thì bác sỉ Kent Brantly bị nhiểm bệnh nầy tại  Liberia / Africa , thuốc ZMapp Serum được chở cấp tốc từ San Diego / California đến Liberia . Chận đứng virus sanh sôi nẩy nở .

Sau đó Bác sỉ Kent được chở về bệnh viện Atlanta , bằng phi cơ đặc biệt ...

Rất may mắn là sau đó BS Kent hồi phục khả quan vào ngày 5 August 2014 .

Riêng nữ y tá Nancy Writebol  cũng đến Atlanta...cả hai đều dùng thuốc mới ZMapp của công ty Mapp Biopharmaceutical Inc...hiệu nghiệm .

Còn linh mục người Tây Ban Nha , Miguel Pajares ( 75 tuổi ) bị dính virus Ebola tại Liberia / PhiChau, được chở đến bệnh viện Madrid bằng Air Bus đặc biệt.

Nhưng Ngài không có thần dược như ZMapp Medicine của Hoaky...vì thuốc nầy trong dạng thử nghiệm tại Hoaky...rắc rối về luật pháp và giấy tờ giữa 2 quốc gia cùng bản quyền thuốc của công ty Mapp Biopharmaceutical Inc  là không phải chuyện đùa . Nên linh mục Miguel Parajes không có thuốc trị  .

Sức khỏe vị linh mục Miguel Parajes càng lúc càng tệ hại hơn ( Mr. Parajes's condition overnight was said to have deteriorated according to local report ) .

Ngài tuổi khá cao và virus Ebola không thuốc điều trị được .

Ngài nhận nhiệm vụ sứ đồ truyền giáo tại Phi Châu gần 50 năm trường , lúc Ngài còn trẻ thanh niên .

2.- Công ty dược phẩm Sarepta Therapeutics Inc ở Massachusetts  tuyên bố họ đã thông báo cho chính phủ về nguồn cung cấp thuốc điều trị Ebola dồi dào mà họ đang sở hữu. Công ty này bắt đầu nghiên cứu thuốc điều trị Ebola từ cách đây 10 năm sau khi một nhà nghiên cứu ở Maryland vô tình bị một kim tiêm nhiễm Ebola chích vào người.

Đừng nghĩ rằng không có thuốc trị virus Ebola mà không cần đề phòng trước .Ngăn ngừa trước , thì nếu có dính dịch bệnh virus Ebola nầy thì cũng dể trị hơn là không biết phòng ngừa .

Phòng ngừa không khó cho mọi loại dịch bệnh :

1.- Ra đường luôn mang theo khăn tay ( mouchoir ) . Trong khăn tay nên tẩm sẳn loại cồn có nước hoa . Khi đụng ai mà ách xì , hắt hơi mạnh...thì lập tức dùng khăn tay che mồm mũi lập tức .Trong túi nên có sẳn chai dầu xanh , gọi là dầu gió . Dầu nầy có khả năng khử trùng khá mạnh sau cồn .

2.- Nên bớt ăn uống nơi đông người qua lại . Nếu ăn uống nên ăn thức ăn nóng sốt . Dân Phi Châu đa số bị dính virus Ebola hay những virus khác ...thì thường thường họ ít ăn uống thức ăn nóng . Vì nghèo không tiền mua củi lữa hay dầu thắp đèn , nên ăn uống của họ thường lạnh và nguội .

3.- Mỗi phòng ngũ nên có một máy lọc không khí ( home air filter ) . Lọc không khí trong buồng của bạn 24/24 vô cùng tốt đẹp về phòng ngừa dịch bệnh . Giá mỗi cái không đắt lắm. Chạy rất êm .

4.- Nên đun sôi nước uống . Để nguội rồi đem vào bình lọc nước 1 và bình lọc nước 2.

5.- Nên uống nước trà nóng có vài miếng gừng tươi .

6.- Nên nhò thuốc nhỏ mắt hàng ngày ( bán tại các hiệu thuốc tây , không đắt lắm ) .

7.- Nên ăn thức ăn nóng hơn thức ăn nguội .

Hết .