Nguyễn-Xuân Nghĩa
Tiềm năng của lực lượng IS trong thế giới Hồi giáo
Cuối Tháng Sáu vừa qua, lực lượng khủng bố xưng danh "Quốc gia Hồi giáo tại Iraq và Syria" (ISIS) hay "Quốc gia Hồi giáo tại Iraq và Đông phương" (Islamic State in Iraq and the Levant – ISIL) đã tự cải tên thành Đế quốc Hồi giáo – một Khilàfat hay Caliphate, dưới quyền lãnh đạo của một Giáo chủ có vị thế như Thánh đế Caliph của mọi thần dân Hồi giáo trên thế giới.
Nhiều hệ phái tôn giáo đã từng có giấc mơ thuộc loại vĩ cuồng như thế. Nhưng trường hợp IS lại gây chấn động vì họ bành trướng rất mạnh trong khu vực vắt ngang từ miền Đông của Syria qua vùng Tây Bắc của Iraq, rồi vì hành động man rợ là trong hai tuần đã cắt đầu hai nhà báo Hoa Kỳ trước máy thu hình để quảng bá uy thế của khủng bố.
Câu hỏi đặt ra là quân khủng bố lấy phương tiện ở đâu để tung hoành ngang ngược như vậy?
***
Khác với các tổ chức khủng bố trước đây, kể cả al-Qaeda của Osama bin Laden và Ayman al-Zawahiri, lực lượng khủng bố Hồi giáo này nắm trong tay nhiều phương tiện lớn lao chưa từng thấy. Họ có một nền kinh tế gần như tự túc, với một hệ thống kinh tài khá tinh vi, và thành công một phần là nhờ lòng tham và sự sợ hãi của nhiều người.
Trước đây, nhiều vương quốc trong vùng Vịnh và các đại gia dầu hỏa Á Rập đã kín đáo tài trợ các tổ chức cuồng tín của hệ phái Sunni với tinh thần cầu hòa, là đút lót quân khủng bố để xin họ đừng tung hoành trong khu vực trị nhậm và làm ăn của mình. Nhưng loại tiền gọi là "quyên góp" ấy là một nguồn tài trợ ngoại nhập không bền và giảm dần vì bị các nước kiểm soát sau vụ khủng bố 9-11 của al-Qaeda tại Hoa Kỳ. Cũng thuộc loại tặng dữ thất thường ấy có cả tiền ủng hộ của những người Hồi giáo si mê ở nhiều nơi trên thế giới, kể cả Âu Châu và Đông Nam Á.
Nhưng lực lượng khủng bố IS đã vượt qua giai đoạn bổ lẻ và làm ăn cò con như vậy.
Sau khi thôn tính một khu vực rộng lớn từ Syria qua Iraq, quân khủng bố đã có "vùng giải phóng", bên trong là tám triệu dân và nền kinh tế có khả năng tự túc và thanh toán bằng vàng hay bạc mặt. Nền kinh tế đó dựa trên sự cướp bóc tài sản, võ khí, chi nhánh ngân hàng trung ương hay ngân khố, rồi bắc cóc con tin để tống tiền chuộc mạng, trưng thu thuế khóa và "lệ phí sinh hoạt" của dân cư sở tại. Và sau đó là buôn lậu, kể cả buôn dầu, buôn gạo hay đồ cổ từ những nơi họ cướp được.
Sinh hoạt ma quỷ xưng danh Thánh chiến này thịnh đạt đến độ họ phải có người điều hợp, tương tự một "Bộ trưởng Tài chánh".
Về chi tiết thì như một "nhà nước cách mạng" thời trước, Nhà nước Hồi giáo này cũng thu địa tô, tiền thuế trên mảnh đất sinh hoạt của người dân, mà đánh thuế bằng vàng và quý kim theo diện tích chứ không theo thu hoạch mùa màng. Các nước khó tính ra số liệu hay kích thước của nền kinh tế bóc lột ấy. Và càng khó ngăn ngừa qua biện pháp cấm vận hay phong tỏa vì thường dân sẽ là nạn nhân, trong số này có nhiều người theo Thiên chúa giáo và bị bách hại trước tiên. Họ cũng chỉ là con tin.
Sau khi chiếm được tám giếng dầu trong các tỉnh Raqqa và Deir Ezzor tại Syria rồi nhiều giếng khác tại Iraq, quân khủng bố có thêm một nguồn thu nhập mới là dầu thô, với nhật lượng - sản lượng một ngày – được ước tính từ ba vạn tới bảy vạn thùng.
Từ dầu thô qua xăng nhớt, họ phải giải quyết bài toán trao đổi, vận chuyển và chế biến. Họ giải quyết được nhờ con buôn, từ giới tiểu thương đển tổ chức buôn lậu hay doanh gia dầu khí người Lebanon, Turkey hay Iraq. Ở đầu mua – và trả tiền – có các thương nhân Iran, Kurd, Syria, Thổ và nhiều khi đám con buôn này mua về cho các chính quyền đang muốn truy lùng khủng bố!
Mọi kế hoạch mang tính chất pháp lý của Liên hiệp quốc hay các nước Âu-Mỹ lẫn các chế độ Hồi giáo đang bị tổ chức khủng bố này đe dọa đều gặp trở ngại vì lòng tham của bọn trung gian và sự sợ hãi của người trong cuộc. Ở vòng ngoài là những kẻ u mê về tín ngưỡng đã nộp tiền hay tuyển mộ nhân sự cho quân khủng bố.
Cho tới nay, giới chức hữu trách quốc tế ước tính rằng hạt mầm Thánh đế Hồi giáo này đang có trong tay những phương tiện trị giá từ 800 triệu tới hay tỷ đô la. Họ sẽ tiến tới đâu?
Bọn khủng bố xưng danh "Quốc gia Hồi giáo tại Iraq và Syria" (ISIS) hay "Quốc gia Hồi giáo tại Iraq và Đông phương".Getty Images
***
Nhìn lại thì lực lượng khủng bố này xuất hiện trước tiên từ lòng thù hận giữa các hệ phái của đạo Hồi, giữa hai giáo phái Sunni và Shia cùng các chi nhánh ở bên trong. Tiếp theo là sự kỳ thị và xung đột giữa các sắc tộc hay thị tộc, từ Ả Rập đến Ba Tư, Thổ hay người Kurd. Kẻ đề xướng nguyên thủy, Abu Musab al-Zaqawi, chỉ là tên du đãng hiếu sát gốc Jordan, chứ không thuộc thành phần trí thức và triệu phú như những kẻ đã sáng lập tổ chức al-Qaeda.
Nằm dưới trướng al-Qaeda, al-Zarqawi chỉ thành danh nhờ chiến trường Iraq, từ sau năm 2003.
Sau đó, nội chiến và xung đột tại Iraq rồi khủng hoảng tại Syria từ năm 2011 mới giúp lực lượng lớn mạnh đến độ xưng danh Thánh đế và đòi lãnh đạo cả thế giới Hồi giáo. Trong mười năm đó, al-Zarqawi đã bị hạ sát vào năm 2006 nhưng tổ chức lại kết nạp được nhiều kẻ cuồng sát và lập thành tích khủng bố ghê rợn đến nỗi bị các lãnh tụ al-Qaeda phê bình, đả kích và chối bỏ. Những lực lượng al-Qaeda nội hóa hay tự phát tại nhiều nơi khác, như vùng Maghreb Hồi giáo (AQIM) hay Bán đảo Á Rập (AQAP) cũng dần dần xa lánh đám khủng bố mới nổi này.
Hậu quả là giữa các lực lượng cùng áp dụng phương pháp khủng bố dưới lá cờ Thánh chiến Jihad đã có mâu thuẫn và xung đột. Nhưng trong thế giới ma quỷ đó, quân khủng bố xưng danh Thánh đế lại còn ác hơn cả và ra tay tiêu diệu nhiều nhóm Thánh chiến khác tại Syria và Iraq, kể cả những người trong hệ phái Sunni.
Về lý luận thì từ lớp trước là al-Qaeda qua lớp sau là lực lượng Thánh đế ngày nay, người ta thấy ra một mục tiêu tương đồng.
Đó là sự hình thành của một Đế quốc Hồi giáo qua từng bước: 1) đuổi Hoa Kỳ ra khỏi Iraq rồi Trung Đông bằng một cuộc chiến tiêu hao nhắm vào tâm lý chán chường của dân Mỹ, 2) thành lâp một tiểu vương quốc Hồi giáo trong khu vực, 3) để tiến tới một Vương quốc rộng lớn hơn, 4) rồi tấn công và thôn tính các chế độ Hồi giáo chung quanh Iraq như Syria, Kuweit, Saudi Arabia và Jordan để 5) từ một Đế quốc Hồi giáo thống nhất này tiêu diệt luôn quốc gia Israel của dân Do Thái.
Nhưng ngày nay, khi al-Qaeda đề ra chiến lược ấy bị tê liệt và hậm hực oán than, lực lượng xưng danh Thánh đế thoát thai từ al-Qaeda lại có một "tiểu vương quốc" với tám triệu dân và một két bạc lên tới hàng tỷ.
Sau khi dựng lá cờ đen trên một vùng hỗn loạn bát ngát, quân khủng bố IS này đã đốt lên một ngọn hải đăng của quỷ dữ, thành trung tâm thu hút những nhóm Thánh chiến lẻ tẻ trong cộng đồng Hồi giáo toàn cầu. Từ Bắc Phi, Trung Đông, Âu Châu, Đông Nam Á, như Nam Dương và Mã Lai Á cho tới Hoa Kỳ, nhiều cơ sở "Thánh chiến" tự động thành hình để quyên tiền, gom súng và kết nạp đặc công cho quân khủng bố.
Tương lai của lực lượng này tùy vào phản ứng và khả năng huy động của các nhóm Thánh chiến nằm rải rác trên toàn cầu.
Khi đó, ta trở về chuyện Hoa Kỳ.
***
Đầu năm nay, Tổng thống Barack Obama đánh giá lực lượng này như một đội bóng tay mơ, một junior varsity team không đáng kể. Obama không ngây ngô mà thật ra gian trá vì từ cả năm nay đã được các cơ quan tình báo tường trình về sự lớn mạnh của lực lượnh ISIL. Trong Tháng Tám vừa qua, Obama mới ngây ngô thật khi nói với quốc dân và thế giới trong một cuộc họp báo, rằng Chính quyền của ông chưa có một chiến lược đối phó với một mối nguy ông so sánh với bệnh ung thư. Lời tuyên bố khiến ban tham mưu về an ninh và quân sự bàng hoàng vị họ đã đề nghị nhiều chiến lược chưa được Tổng thống cứu xét.
Qua tới Âu Châu dự thượng đỉnh của Minh ước NATO, trong cùng một bài diễn văn, ông nói ra dăm ba mâu thuẫn, rằng phải tiêu diệt quân khủng bố ISIL, nhưng sẽ phối hợp với cộng đồng quốc tế, để khoanh vùng và thu gọn thành vấn đề có thể giải quyết được.
Đôi lúc xuất thần, người ngu đến mấy cũng có thể thốt ra điều sáng. Những mâu thuẫn nói trên có thể là một chiến lược tiệm tiến. Việc diệt trừ quân khủng bố phải là mục tiêu của Hoa Kỳ. Muốn vậy, nước Mỹ sẽ hợp tác với các nước đang bị đe dọa để giới hạn rồi đẩy lui sự bành trướng của quân khủng bố vào từng vùng nhỏ. Cho tới ngày có thể tiêu diệt hệ thống đầu não....
Nhưng, khi nhìn vào các cơ sở Thánh chiến tự phát, tiềm năng phát triển của Thánh đế Hồi giáo. ai cũng có thể thấy một nhu cầu căn bản, là tư tưởng hay ý thức hệ. Thế giới Hồi giáo và những người theo đạo Hồi không thể tiếp tục nín thinh để một thiểu số cuồng tín trở thành lực lượng cuồng sát.
Muốn như vây thì phải từ bỏ lập luận mị dân và xưng tội mà Obama đã đưa ra từ năm năm trước qua các bài diễn văn đọc tại Cairo và Ankara. Nghĩa là Hoa Kỳ phải chờ một Tổng thống khác.
Và các nhà báo Mỹ phải giữ lấy cái đầu mà đừng tung hô nhảm nhí về một Tổng thống có thể đứng ngang tầm Thượng đế
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire