Chợ. Người kẻ chợ.
Nói chợ và người kẻ chợ như một văn minh của vùng, của xứ. Chợ là trung tâm
giao lưu buôn bán. Chợ văn minh. Chợ buôn gian bán lận. Và cứ thế phát triển
thành trung tâm “buôn gian bán lận”… văn minh.
Khi nhỏ tôi ở làng, đi chợ chỉ thấy vui. Vui với sản
vật lạ, sản vật quen. Vui với người lạ, người quen. Và mặc cả để khỏi bị lừa.
Nhưng dù mặc cả vẫn bị lừa. Vì người quê dù có khôn mấy cũng thua cái khôn của
người kẻ chợ.
Thực ra, chợ không phải là nơi làm chính trị. Nhưng
khi nó phát triển, kẻ chợ lại chính là trung tâm kinh tế-chính trị-văn hóa.
Nguyễn Tuân đi thực tế thường lấy chợ làm tâm điểm.
Nhưng ông cũng bị chính trị chốn kẻ chợ làm cho hoảng loạn, đến mức phải bức tử
tác phẩm của mình, viết bài tự kiểm thảo tựa đề “Nhìn rõ sai lầm”, để “nhận
tội” và chối bỏ Vang bóng một thời, ông “thú tội” bị ma dẫn lối, quỷ
đưa đường, nên đã viết phần giữa, Chùa đàn, tức tâm sự của nước độc,
trước 1945 theo mạch yêu (ma) ngôn… (TK).
Văn Cao về thủ đô làm cách mạng, viết ra Tiến quân ca (sau
thành Quốc ca) cũng bị chính trị “giam lỏng” 30 năm, cho đến lúc Đổi mới, mới
in ra tập thơ Lá.
Ai đã làm nên những việc ấy chốn kẻ chợ? Đó chính là
lực lượng “lưu manh chính trị”.
Bọn lưu manh chính trị không cần biết anh là thù hay
là bạn, anh là ngu hay là thông… miễn là “chính” tao “trị” mày nếu mày không
giống tao. Đó là bọn ăn cắp tài năng, ăn cắp nhân cách, ăn cắp cái gì mày làm
ra mà tao có thể ăn được, cho mày trắng tay, mày èo uột, mày chết đi thì tao
mới tồn tại.
Hôm kia, ngồi với một vị cố vấn, anh bảo tôi nên ủng
hộ cho ông z. Tôi bảo ông z. cũng hay, cũng gian hùng như Tào Tháo. Tôi hỏi lại
anh bạn, hay là nước ta đang cần một Tào Tháo? Anh bạn cười, bảo cần người hơn
cả Tào Tháo. Ôi, gian hùng hơn cả Tào Tháo thì nước mình làm gì có?
Lại thấy một lũ súc sinh mấy tuần nay dạng mồm thành
loa tố cáo đồng nghiệp với bọn lưu manh. Bọn này mong bọn lưu manh lưu ý đến để
có thể kết nạp vào hội lưu manh, nhưng anh cố vấn nói với tôi, cái bọn súc sinh
ấy quá giàu trí tửơng bở. Vì bọn súc sinh chưa biết chính trị là gì.
Chính trị phải biết nói năng lịch sự, cao siêu, nói
1 hiểu 10, nói mười lấy 1. Cái bọn súc sinh thì nói nghìn cũng chỉ mong có xíu,
một xíu xíu xoa đầu: Chú được đấy. Nhưng sau “được đấy” là gì? Là cứ bật loa
cho nó sủa.
Tự dưng quay ngả nào cũng thấy chó sủa. Cổng ngõ nào
của nhà người tử tế cũng khóa cả, sao chó cứ sủa. Thì ra không phải chó nhà
sủa, mà, chó ngoài cổng sủa.
Cả cái chợ đầy tiếng chó sủa. Mà không phải sủa
trăng. Đêm nay tối mịt.
Thì ra chốn kẻ chợ quá nhiều bọn lưu manh tự sủa mình.
Chiều buồn buồn,
6.8.2013
NGUYỄN TRỌNG TẠO blog
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire