Lúc nào cũng thấy cỏ nhà người tốt hơn nhà mình.../ ngậm bồ hòn không hay

Qua tìm hiểu thì những năm gần đây, khá nhiều "đại gia" người Việt sống ở Việt Nam, mua nhà bên Mỹ, không chỉ 1 căn mà thậm chí có người có tới 2, 3 căn - nhất là những "đại gia" có con, cháu học ở Mỹ.

Một căn nhà tại Montana chỉ có giá 1USD vì không còn ở được.

Tại thành phố Westminster, nhiều ngôi nhà trị giá 600 - 700.000 USD mà chủ nhân của nó ở đâu mãi tận Hà Nội, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Sài Gòn, Cần Thơ, Cà Mau… Quan niệm của họ khi mua nhà là vừa có chỗ ở cho con, đỡ tốn tiền thuê mướn phòng trọ rồi sau này khi con ra trường, nếu xin được việc làm ở Mỹ thì nhà cửa đã có sẵn.
1. Sáng nay, tôi nhận được email của một người quen ở Việt Nam, trong thư anh cho biết một công ty có trụ sở đặt ở Mỹ, văn phòng đại diện tại TP HCM gửi tờ rơi chào mời anh một suất đầu tư trị giá 500.000 USD mà cụ thể là mua một căn nhà ở phía nam bang Florida. Đổi lại, anh cùng toàn bộ gia đình sẽ được cấp "thẻ xanh" - là thẻ chứng nhận thường trú nhân tại Mỹ. Cuối thư, anh hỏi tôi chuyện này có thật không?
Thật thì có thật, nhưng cái "không thật" cũng có! Số là mấy năm nay tình hình kinh tế nước Mỹ ảm đạm, giá nhà đất xuống dốc, thị trường địa ốc đóng băng nên hai thượng nghị sĩ Mỹ là ông Charles Schumer, đảng Dân chủ và ông Mike Lee, đảng Cộng hòa đã nghĩ ra một biện pháp "kích cầu" rất độc đáo.
Cả hai ông cùng đứng tên trình Quốc hội Mỹ một dự luật về các biện pháp liên quan đến dân nhập cư, trong đó có điều khoản: Nếu một người nước ngoài nào đó bỏ ra ít nhất 500.000 USD mua nhà ở Mỹ, hoặc cũng có thể bỏ 250.000USD mua nhà, 250.000USD còn lại đầu tư vào lĩnh vực khác nhưng cũng liên quan đến địa ốc thì sẽ được cấp visa thường trú. Sau khi hoàn tất việc mua bán và được chứng nhận thường trú, người mua phải ở Mỹ mỗi năm ít nhất là 6 tháng! Họ được mang theo vợ - hoặc chồng cùng con cái miễn là chúng dưới 18 tuổi.
Còn cái "không thật" là: Loại visa được cấp nhờ vào việc mua nhà hoàn toàn không có giá trị như "thẻ xanh". Cũng cần nói thêm rằng ở Mỹ có 3 dạng thường trú: Một là có quốc tịch (citizenship), hai là thường trú vĩnh viễn (permanent resident) và ba là không thường trú (none resident). Người bỏ tiền mua nhà nằm lơ lửng ở dạng thứ hai và thứ ba vì mặc dù được quyền sống ở Mỹ nhưng lại không được phép làm những việc kiếm ra tiền - trừ khi họ có giấy phép lao động - nhưng xin được cái giấy này rất "trần ai khoai củ".
Nếu vì một lý do nào đó mà họ bán nhà và không chứng minh được rằng mình đang - hoặc sẽ mua nhà mới thì a lê hấp, họ phải quay về cố quốc ngay! Chưa kể khi tiến hành mua bán, do ngăn chặn nguồn tài chính cung cấp cho các tổ chức khủng bố, hoặc hoạt động rửa tiền của các băng nhóm tội phạm và những nguồn tiền không hợp pháp khác, Sở Thuế và Chính phủ Mỹ rất kỹ lưỡng trong việc xác minh nguồn gốc tiền mua nhà.
Qua tìm hiểu thì những năm gần đây, khá nhiều "đại gia" người Việt sống ở Việt Nam, mua nhà bên Mỹ, không chỉ 1 căn mà thậm chí có người có tới 2, 3 căn - nhất là những "đại gia" có con, cháu học ở Mỹ. Tại thành phố Westminster, nhiều ngôi nhà trị giá 600 - 700.000 USD mà chủ nhân của nó ở đâu mãi tận Hà Nội, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Sài Gòn, Cần Thơ, Cà Mau…
Quan niệm của họ khi mua nhà là vừa có chỗ ở cho con, đỡ tốn tiền thuê mướn phòng trọ rồi sau này khi con ra trường, nếu xin được việc làm ở Mỹ thì nhà cửa đã có sẵn. Mặt khác, họ coi đó như một khoản đầu tư theo kiểu "đánh bắt xa bờ" đồng thời nếu họ qua Mỹ thăm con thì cũng dễ dàng hơn trong việc xin visa.
2. Thế nhưng, nhiều người khi có ý định mua nhà ở Mỹ lại không chịu tìm hiểu kỹ lưỡng về mặt thủ tục. Có người sẵn sàng xỉa ngay 500.000 USD tiền "tươi" mua một căn nhà, nhưng bỏ 1.000 USD để nhờ luật sư tư vấn thì họ lại tiếc nên đã xảy ra lắm chuyện oái oăm. Hôm thứ tư tuần trước, tôi ghé thăm ông bạn luật sư người Mỹ là Cosby thì tình cờ cũng là lúc ông đang tiếp một thân chủ người Việt, quê ở An Giang, tên Bé cùng con trai ông.
Theo ông Bé, hơn 20 năm làm nghề nuôi cá basa nên ông đã tích cóp được một số vốn kha khá. Khi thằng con trai đầu lên lớp 12, ông dự định cho con sang Mỹ theo diện du học tự túc. Sau vài lần đi Mỹ thăm dò tình hình, ông quyết định mua nhà để mai này, đứa con có chỗ ăn ở.
Thông qua một người bà con bên vợ ở Westminster giới thiệu, ông chọn được một căn nhà nằm ở phía tây quận Cam (Orange County) với giá 270.000USD. Ông nói: "Mỗi lần qua đây, theo quy định của Nhà nước Việt Nam, tui không được mang quá 7.000 USD. Như vậy muốn mua căn nhà 270.000USD, tui phải qua Mỹ… 40 lần mới gom đủ". Còn nếu mang thẻ tín dụng thì mỗi lần rút tối đa chỉ được 10 nghìn. Nhưng nếu rút liên tục 3 hoặc 5 lần trong một ngày - tùy theo luật lệ của từng bang, Cảnh sát liên bang (FBI) sẽ… vỗ vai hỏi thăm ngay!
Tôi hỏi sao ông không xin phép Chính phủ Việt Nam để chuyển tiền chính thức một lần? Ông Bé cười méo xẹo: "Tui nghe người quen ở ngân hàng nói nếu muốn chuyển tiền qua Mỹ một cách chính thức, ngoài hồ sơ thể hiện việc mua nhà, tui còn phải chứng minh nguồn gốc của số tiền ấy, thí dụ như bán nhà, bán ao nuôi cá nhưng mấy thứ đó tui có bán hồi nào đâu. Còn khai là thu nhập do bán cá thì nói thiệt với anh, gì thì gì cũng phải "luồn lách" chút đỉnh. Bây giờ nếu khai, Nhà nước đối chiếu hồ sơ thuế, hóa đơn mua thức ăn chăn nuôi, hóa đơn xuất bán cá… thì lòi ra nhiều chuyện lắm".
Vậy là ông chọn con đường chuyển tiền "chui", và người nhận là người bà con bên vợ ông, tên Tony Huỳnh. Cũng theo lời tư vấn của vợ chồng người này thì khi mua nhà, họ sẽ đứng tên giùm ông vì ông không có quy chế thường trú, làm giấy tờ khó lắm! Ông Bé kể: "Tin vào mối quan hệ gia đình, tui đồng ý".
Ai dè hơn một năm sau, khi con ông tốt nghiệp cấp 3 và khi giấy tờ du học hoàn tất, cha con ông lên đường qua Mỹ: "Lúc tới nơi, tui chưng hửng khi biết rằng căn nhà tui bỏ tiền ra mua, bà con bên vợ tui đã cho người khác mướn, mỗi tháng 3.000 USD, hợp đồng 5 năm. Hỏi tại sao làm vậy? Họ nói nhà bỏ không cũng phải đóng thuế nên họ cho thuê để bù vào".
Vẫn theo ông Bé, nếu muốn lấy lại nhà, vợ chồng Tony Huỳnh phải bồi thường cho người thuê, chưa kể họ còn có thể kiện ra tòa về tội bội tín. Mà bồi thường thì ông phải móc tiền túi vì Tony Huỳnh… không có tiền!
Ông nói: "Điên máu, tui yêu cầu thằng Tony phải viết giấy xác nhận cho tui là căn nhà đó chính tui bỏ tiền ra mua, vợ chồng nó chỉ đứng tên giùm" nhưng ác thay, theo lời luật sư Cosby, bất cứ người nào, ở bất cứ nơi nào trên thế giới đều có quyền mua và sở hữu nhà tại Mỹ. Chỉ có khác là họ không thể vay ngân hàng Mỹ nên họ phải chứng minh nguồn gốc số tiền họ đem vào Mỹ để mua nhà. Nếu Tony Huỳnh viết giấy xác nhận tiền mua nhà là của ông Bé thì phải ra văn phòng chưởng lý công chứng mới có giá trị. Mà đã ra đến chưởng lý thì sẽ lòi cái vụ chuyển tiền "chui", số tiền ấy có thể sẽ mất trắng.
Nhìn cha con ông Bé thất thểu đứng dậy sau khi đã đóng 150 USD tiền luật sư tư vấn, tôi nghĩ nếu ông chịu khó tìm hiểu trước thì đâu đến nỗi phải ngậm quả đắng như bây giờ. Nghe ông nói với thằng con: "Thôi để ba mướn nhà cho con ở. Bốn năm nữa người thuê hết hợp đồng thì nhà lại là của mình" mà tôi nao lòng bởi lẽ chủ quyền nhà vẫn thuộc về người bà con bên vợ ông. Sau 4 năm, nếu họ âm thầm ký tiếp hoặc bán đứt thì coi như… mất trắng!

Không ít gia chủ treo bảng bán nhà.

3. "Mua nhà ở Mỹ, nếu không phải là thường trú nhân thì điều tiên quyết là phải tìm hiểu thủ tục pháp lý thật kỹ lưỡng", luật sư Cosby nói: "Việc tìm hiểu có thể thông qua công ty môi giới vì những người này chỉ được phép hành nghề sau khi đã thi đậu "chứng chỉ môi giới". Họ phải tuân thủ nghiêm ngặt các luật lệ về môi giới nhằm bảo vệ an toàn cho cả người mua lẫn người bán nên không sợ họ thông đồng để kiếm tiền "cò".
Nhưng cũng vì không tìm hiểu kỹ nên chị Phương ở Sài Gòn đã lâm cảnh dở khóc dở cười. Theo lời chị, lúc đọc trên một trang web chuyên về bất động sản, chị không tin vào mắt mình khi nhìn thấy dòng chữ "Bán một căn hộ 2 phòng ngủ, một phòng khách tại thị trấn Hayden, bang Idaho với giá 500 USD".
Thông tin ấy đã khiến "giấc mơ Mỹ" trong lòng chị sôi sùng sục: "Mặc dù qua mạng Internet, tôi biết thị trấn Hayden là nơi khỉ ho cò gáy, nằm giữa hoang mạc nhưng chỉ với hơn 10 triệu đồng tiền Việt, mà lại có nhà… ở Mỹ thì tội gì không mua để được qua Mỹ".
Rồi thế là sau nhiều thủ tục, ước mơ của chị đã toại nguyện. Bạn bè trong chỗ chị làm nhiều người lác mắt vì "con Phương có nhà ở Mỹ". Tuy nhiên khi sang đến nơi, chị mới té ngửa ra rằng căn nhà này đã có tuổi đời 102 năm, nhìn bề ngoài thấy vẫn còn "sáng" nhưng bên trong xập xệ hết biết: "Còn thua cả căn nhà của mình ở trong hẻm đường Nguyễn Thiện Thuật, quận 3, TP HCM", chị Phương nói.
Theo quy định của luật pháp Mỹ, những căn nhà có tuổi đời từ 99 năm trở lên nếu xuống cấp, điều kiện sinh hoạt không bảo đảm an toàn, chủ nhà không ở được thì cũng không được phép đập bỏ hay tháo dỡ. Muốn tu sửa phải giữ nguyên kiến trúc của ngôi nhà ấy vì nó được xếp vào diện "nhà cổ". Chị Phương cho biết: "Theo phiếu báo giá của một công ty nội thất, nếu sửa chữa căn nhà này để "ở được", tôi phải tốn 200.000USD!".
Tìm hiểu nguồn cơn vì sao lại có nhà rẻ như vậy, chị mới hay ở Mỹ, nếu muốn hưởng những ưu đãi về thuế, về lãi suất ngân hàng, mỗi gia đình chỉ được mua một căn để sinh sống. Nếu mua căn thứ hai, họ sẽ bị xếp vào diện đầu tư nên thuế sẽ cao hơn và lãi suất tiền vay ngân hàng cũng cao hơn. Vì vậy, muốn mua nhà mới thì phải tống khứ được căn nhà cũ. Hơn nữa, vì nhà cũ không còn ở được nên chủ nhà tung ra "giá sốc" để khỏi phải ôm cái của nợ, thậm chí nhiều nhà rao bán với giá chỉ… 1 USD.
4. Trước đây, đối với người Việt, việc mua nhà ở Mỹ là cả một vấn đề. Nó khó khăn chẳng những vì luật lệ mà còn vì giá cao ngất ngưởng. Nhưng nay thì không, giá nhà ở Mỹ rớt thê thảm do thất nghiệp và suy thoái kinh tế. Ở những khu vực của người da đen hoặc Mexico, nhiều nhà giảm tới 50% - thậm chí 70% so với giá trị thực nhưng những khu vực này thường có nhiều tệ nạn. Ở khu người Việt, giá giảm khoảng 40% còn khu Mỹ da trắng, nhà chỉ giảm tối đa chừng 20% vì khác với người Việt, dân Mỹ trắng ưa chọn những nơi yên tĩnh gần bờ biển hoặc đồi núi.
Một cơ hội nữa cho người Việt muốn mua nhà trên đất Mỹ là những căn nhà bị ngân hàng tịch biên vì gia chủ không còn khả năng trả góp tiền mua nhà. Ngay tại quận Cam, theo tìm hiểu của tôi, hiện có chừng 2.000 căn như vậy. Ông Tuấn, giám đốc một công ty tư nhân ở Sài Gòn cho biết, ông vừa mua được một căn gồm 1 phòng khách, 1 nhà bếp, 3 phòng ngủ, 2 phòng tắm và một gara đỗ xe chỉ với 170.000 USD.
Ông nói: "Sau khi được cung cấp lý lịch căn nhà, tôi phải trả cho công ty môi giới 2% và cơ quan công chứng 3% trên tổng trị giá. Điều khiến tôi ưng ý nhất là trong lý lịch nhà, họ nói rõ chất lượng của hệ thống điện, hệ thống ống dẫn gas, máy lạnh, đường cáp truyền hình, chất lượng sàn gỗ, cột bê tông, mái nhà, móng nhà…".
Thế nên, nếu quyết định mua nhà tại Mỹ, dù mua để con cái sinh sống, học tập hoặc mua để đầu tư theo kiểu "đánh bắt xa bờ" thì người mua cần tìm hiểu thật kỹ về nguồn gốc ngôi nhà cũng như thủ tục pháp lý.
Ông Sang, đại lý một hãng xe gắn máy của Nhật Bản ở TP HCM nói: "Tôi mua căn nhà cấp 2 ở khu Chinatown, thành phố Los Angeles với giá 250.000 USD. Vì không biết đây là nhà townhouse - nghĩa là mặt tiền ngôi nhà và khoảng sân trước mặt là của chính phủ - nên tôi cơi nới thêm cho rộng ra. Ai dè đang làm, cảnh sát tới lập biên bản, phạt 15.000 USD và buộc phải tháo dỡ ngay lập tức…".

Không ít gia chủ treo bảng bán nhà.

Nếu có một ngày

Nhìn cô cháu gái đều tay thoa bóp, đôi chân đang sưng như thấy hết đau, bà thấy trong lòng dào dạt thương yêu, tận trong lòng bà thấy biết ơn, nên tỏ bày cùng cô cháu gái: "Cám ơn con, đã cho cô những ngày vui vẻ, bỏ hết bên kia cô về đây sống, muốn gần mồ mả ông bà, cũng muốn được gần con."

Cô cháu cười tươi, khoe hàm răng trắng: "Có gì đâu, cô như người mẹ, mà con lo cho mẹ là chuyện phải làm. Cô đừng bận tâm chỉ nên lo cho sức khỏe. Lần trước cô xuống lầu, không kêu con nên trợt té, cái chân đau tới bây giờ còn chưa hết, sau lần nầy cô phải cẩn thận hơn, đi tới đi lui phải có cây gậy cho an toàn. Con không có việc làm, chỉ quanh quẩn trong nhà nấu cơm rồi rửa chén, nếu cô cần sai bảo điều chi, thì cứ lớn tiếng kêu, con sẽ chạy lên ngay lập tức."

Nghe những lời chân tình từ cô cháu gái, bà cười hiền, nheo nheo đôi mắt ướt:

- Cô muốn khóc khi nghe con nói. Tuổi trẻ bây giờ có mấy đứa được như con? Gia đình ta bao nhiêu đời nhân nghĩa, nên sanh ra được cây lành giống tốt là con. Cái chân đau cô ngồi hoài một chỗ, cứ lẩn quẩn trong phòng, thấy cuống cả chân tay. Sau lần nầy con nên thu xếp lại, để cho cô ở dưới lầu đi đứng được dễ hơn.

Cô cháu gái nhìn bà mỉm cười phân giải:

- Cô ở bên kia sạch sẽ quen rồi, nên con dành phòng trên lầu cho cô yên tịnh, vừa ngăn nắp, lại vừa có không gian riêng cho cô thoải mái, chứ ở dưới kia tụi con bày bừa bộn, nấu nướng cả ngày, cô khó nghỉ ngơi.

Nghe cô cháu giải thích bà thấy ấm lòng, vì trong từng lời nói, từng cử chỉ săn sóc nó làm bà hài lòng hơn cả ước mong. Cứ thế sáng chiều ba bữa nó nấu ăn, chăm chút từng món ngon cho bà vừa miệng. Biết bà thích cá lóc, nó lựa ngay con thật bự, để dành riêng đùm trứng rất ngon, còn cho thêm nhiều hành, tiêu để bà ăn vào cho ấm bụng. Ăn uống xong bao giờ nó cũng nhắc, cô phải uống thuốc ngay, đừng chần chờ, vì nếu lỡ quên, chân hành đau sẽ làm cô nhức nhối. Hay có bữa nó bưng mâm cơm lên mà tiếng nói reo vui:

- Con nấu canh chua cá bông lau mà cô ưa thích, cô ăn nhanh còn nóng mới  ngon.

Nhìn mâm cơm canh tươm tất, bà thấy rất thương, vì cảm được cái tình của cháu dành cho mình rất đậm. Bà dịu dàng căn dặn:

- Con nấu món gì cô cũng thích ăn, nhưng nhớ đừng nấu món riêng đặc biệt, cô già rồi ăn không còn nhiều được nữa, tụi con muốn ăn món nào, cô cũng thích ăn theo. Cô về đây ở luôn chứ phải đâu là khách, cứ nấu nướng bình thường đừng để cực cho con.

- Dạ, con biết rồi, cô đừng có ngại, chăm sóc người già, là phải lo cho kỹ, ăn uống sao cho bổ dưỡng mới kiện thân, tụi con còn trẻ ăn gì cũng được, chỉ cần ăn sơ sơ cũng qua xong một bữa.

Vừa ăn bà vừa thầm nghĩ: già như mình thì cũng nên... già, ở với cháu mà được nó thương, lo cho từng chút, thấy sao ấm lòng. Đã mấy mươi năm làm thân viễn xứ, nặng gánh đôi vai thay chồng đã khuất, ông đã làm tròn bổn phận với quê hương, còn tôi cũng lo xong một đời làm mẹ, dang rộng đôi tay bao bọc đàn con, nay các con đã khôn lớn nên người, thì cũng là lúc tôi muốn quay về sống lại với làng xưa, để sau nầy khi tới lúc phải ra đi, thân xác tôi sẽ được nằm kề bên ông.

Nay tôi đã được thỏa lòng, ôm mơ ước về quê dù ngơ ngác, cũng nơi đây chiếc cầu ngày xưa tôi và ông hò hẹn, nhưng bây giờ là cầu gạch bắc qua sông. Cũng không sao, đời vật đổi sao dời, huống chi chỉ có cây cầu năm xưa. Cầu có đổi thay nhưng lòng tôi không thay đổi, cũng vẫn như ngày nào thích nằm nghe tiếng gà gáy, thích nghe tiếng rao hàng thanh thoát trong sớm mai, thích nghe tiếng người cười nói lao xao bắt đầu cho một ngày mới. Chỉ ngần ấy đó thôi, những thứ rất bình thường nhưng sao thấy đậm đà sao tha thiết tình quê.

Nghĩ thế nên bà mới chọn con đường về Việt Nam sống luôn với cô cháu gái, tụi nó không có việc làm chỉ săn sóc bà thôi, thì như thế cũng rất công bằng cho cả đôi bên, bà có tiền, cô cháu có công, nên cũng vẹn toàn cho cả cô lẫn cháu. Quà cho cô cháu là xây lại căn nhà, trên nền nhà cũ của hai vợ chồng ngày họ mới cưới được vài năm. Chi phí việc chăm lo cho bà là 300 đô mỗi tháng, do các con ở bên Mỹ gởi về.

Quyết định về Việt Nam sống luôn làm mấy đứa con bà lo lắng không yên, nhưng chúng vẫn phải để mẹ đi theo con đường mẹ chọn. Riêng bản thân bà lại thấy mình... sáng suốt, tuy có nhớ con nhớ cháu, nhưng lòng thấy nhẹ nhàng vì mình không làm gánh nặng cho các con, mà lại được sống những năm cuối đời như mình mơ ước.

Ngày tiễn bà về Việt Nam ở luôn không qua nữa, đứa nào cũng bịn rịn khóc thương không muốn rời. Giấu nước mắt bà dặn dò: đừng về thăm mẹ vì đường xa con nhỏ, hãy coi như mẹ đi chơi xa một chuyến, nếu còn khỏe thì cứ vài năm mẹ sẽ về thăm...

Chỉ có cô em Út, lúc đầu là ồn ào phản đối không vui, rồi còn khuyên giải chị đừng về nơi chốn cũ, nơi mà chị em mình từng đánh đổi mạng sống để ra đi. Và đến khi thấy không còn lay chuyển được bà chị già bướng bỉnh, nó làm mặt giận hờn rồi không thèm nói nữa. Tưởng là con em Út giận luôn, ai dè giờ chót nó cũng ra tiễn bà. Nhét gói thuốc bổ cho bà, nó dặn dò đủ thứ rồi còn thì thầm: “lần nào đi đâu cũng có chị có em, chỉ có lần nầy chị muốn một mình ra đi không định ngày trở lại, chị có thể quên tất cả, nhưng phải nhớ đừng quên lời em dặn”. Nghe nói bà gật đầu cho nó được yên tâm, chứ thật ra thì bà đang nghĩ: con Út nầy lúc nào cũng lo xa, nhưng đôi khi cũng... không cần thiết lắm. Từ ngày đó đến nay con Út cũng an tâm khi nghe chị mình sống vui là có thật, nên đã bớt lo, còn hẹn năm sau nó sẽ về thăm.

Như thường lệ, sáng nay cô cháu bưng cho bà mâm cơm nóng. Hăm hở ăn bà xuýt xoa khen, rồi cao hứng vừa ăn vừa kể chuyện, cô cháu ngồi nghe cũng góp lời cho bà thêm hứng khởi, được một lúc, bà chợt thấy câu chuyện mình đang kể, cô cháu nghe hưởng ứng chỉ cầm chừng chứ không còn sôi động nữa, nên ngừng đũa bà dò hỏi:

- Có gì không con? Sao mà ngồi thừ ra đó?

Cô cháu nhìn bà, rồi nhìn xuống bàn tay, săm soi mấy cái móng, nó ngập ngừng: "Cô à, con cần... 5 ngàn."

Hơi ngạc nhiên bà hỏi lại cho rõ: "5 ngàn Việt hay 5 ngàn đô?"

Cô cháu cười phì: "5 ngàn đô, chứ 5 ngàn Việt thì con có rồi."

Bà nhìn cô cháu gái, ngần ngừ một chút rồi nói:

- Con có nhớ, cô đưa con 3 ngàn đô lần trước, là số tiền cuối cùng cô giữ để hộ thân, đưa hết cho con, vì con cần khẩn cấp, nên bây giờ cô chỉ còn có mấy trăm.

Cô cháu gái có vẻ không vui, ngồi yên không nói, một lúc sau nó ngập ngừng đề nghị:

- Hay là cô phone về bên đó, kêu gởi tiền qua để... cô xài. Con kẹt tiền nên mới nhờ cô lần nữa, chứ hỏi tiền hoài con thấy quá ngại ngùng. Cô cũng biết vật giá leo thang, cái gì cũng mắc, nếu đủ tiền rồi thì con đâu dám hỏi cô.

Thấy nó đổi giọng buồn buồn thì bà cũng thương, nhưng nó xúi xin thêm tiền thì bà thấy không vui, nhưng vẫn ôn tồn:

- Từ đầu con nói với cô, 25 ngàn đô là quá dư để cất một căn nhà, nên cô bằng lòng vì số tiền đó cô lo được, nhưng từ đó đến nay, tiền đã tăng lên gấp đôi, mà nhà cất vẫn chưa xong làm cô lo lắng, vì thật sự cô không còn tiền nữa.

Nghe tới đây, nó xụ mặt, lầm bầm trong miệng:

- Mỗi lần kêu cô đưa tiền, là mỗi lần cô nhắc chuyện... đời xưa. Cất một tầng, với cất ba tầng lầu thì giá tiền phải khác chứ!

Thấy đứa cháu mới mấy phút trước còn ngọt ngào vui vẻ, mấy phút sau đã trở giọng khi nghe không có tiền, bà thấy bực mình, nhưng vẫn giảng giải:

- Cô đã nói với con, phải “liệu cơm gắp mắm”, phải gói gọn trong số tiền mình có. Cô về đây là để dưỡng già, cốt chỉ gần mồ mả ông cha, chứ không cần nhà cao cửa rộng. Nhà cũ của con tuy đơn sơ nhưng ấm cúng gọn gàng. Cô thay nhà tranh, thành nhà tường như con mơ ước, vì muốn nhân đây làm quà tặng cho con. Dự định ban đầu là cất nhà tường, nay đã trở thành nhà lầu ba tầng, có cổng rào riêng biệt, cô cũng vui nếu con biết ngừng ở đó, còn nếu như con tiếp tục dài dài, hết đập bỏ nhà bếp xi măng vừa mới làm xong, thay vào đó là đá hoa cương cho giống nhà hàng xóm, rồi nhà tắm, giường nằm, bộ bàn ăn, con cũng muốn thay... Cô thật sự cạn kiệt không còn tiền cho con nữa.

Biết lần nầy khó lấy được tiền, nó hạ giọng, nhưng chầm dầm cái mặt:

- Thì cũng muốn cô ở cho sang, mang tiếng Việt kiều mà cất nhà tường lèo tèo dưới... nách nhà bên cạnh, nên con cũng... ráng cất cao thêm một chút, để cho thiên hạ khỏi chê cười.

Nghe con cháu có cái tánh đua đòi, bà thấy ngán ngẩm nên nói:

- Con đừng so sánh với người ta. Nhà ai nấy ở, mình nhìn người ta làm gì!?

Nghe bà nói cái kiểu... an phận đó, nó phát bực:

- Con... khổ với cô hết biết! Nói cách nào thì cô cũng không... thèm hiểu. Người ta Việt kiều, mình cũng Việt kiều, Việt kiều mình... bèo quá sẽ bị người ta khinh! Cái cổng nhà bên nó xây chồm ra phía trước, làm cho cái nhà mình coi lép vế kề bên, nên dễ gì con để nó... chơi ngông, nên tiền đợt trước con đã xây liền cái cổng. Con chỉ cần thêm 5 ngàn nầy nữa, là coi như xong hoàn tất được căn nhà.

Bà buông đũa, ngồi thừ ra, một lúc sau bà nói:

- Nói thật, cô không dám phone về xin tiền thêm lần nữa, anh chị bên kia còn nợ nhà, còn con nhỏ phải lo. Cũng đã nhiều lần cô kêu tụi nó gởi thêm tiền lần cuối, để cất cho xong căn nhà còn dang dở, nhưng bây giờ nhà đã xây xong, thì mỗi tháng con chỉ nên nhận 300 đô là đủ.

Vẻ cương quyết không đưa tiền thêm nữa lần nầy của bà làm cô cháu bất mãn. Nó thẳng thừng:

- Nhà đẹp thì cô cũng... nở mày nở mặt, chứ phải đâu chỉ một mình con? Nếu lòng cô không muốn giúp, thì thôi cứ để mặc con!

Nói xong cô cháu vùng vằng đứng dậy, tiện tay bưng luôn cái mâm, dù thấy rõ bà chưa ăn hết phần cơm trong chén. Bước ra khỏi phòng, tiện tay nó đóng ầm cánh cửa lại. Thái độ của nó làm bà chới với, bà lắc đầu ngao ngán rồi nghĩ thầm: con nhỏ nầy bình thường ngọt ngào hiếu thảo, hôm nay hỏi tiền không có, thì nó lộ ra là đứa chẳng ra gì! Bực mình quá bà cũng hết muốn ăn, nhưng thái độ đòi tiền của cô cháu gái, làm bà như nghẹt thở.

Sáng nay thức dậy sau giấc ngủ mệt nhoài. Bà ngồi yên nhìn cánh cửa, mà hôm qua cô cháu đã mạnh tay đóng ầm, bà thấy cuộc sống yên vui từ nay chắc không còn nữa... Suy nghĩ miên man cho tới khi thấy đói, bà mở cửa phòng nhìn quanh, rồi cất tiếng kêu to. Nhà không có tiếng động, im lặng như tờ. Ngồi chờ cho tới quá trưa, tay chân bắt đầu run vì đói, bà kéo mấy cái hộc tủ ở ngay đầu giường, kiếm xem có bánh kẹo gì để ăn, nhưng rồi lại nhớ ra ngày thường vì sợ kiến bu, nên đồ ăn vặt không để trong phòng bà.

Muốn từng bước xuống mấy bậc cầu thang tới nhà bếp để kiếm gì ăn, nhưng loay hoay một lúc, bà lại sợ sẽ nhào đầu xuống thang, nên đứng dựa lưng vào tường mà thở. Bụng đói cồn cào buồn nôn muốn ói... bà chợt nhớ ra trong hộp thuốc bổ có mấy cây kẹo ho, mà con em út đã nhét vội cho bà lúc tiễn đưa. Mừng quá, bà lần bước trở về phòng tìm cây kẹo. Chất kẹo the ngọt làm cho bà không còn muốn ói nữa.

Quá 3 giờ chiều, cô cháu về đem cho bà ổ bánh mì thịt, nó hấp tấp nói: "Con đi... chạy tiền, nên về không kịp, cô ăn đỡ bánh mì, khi nào trả được nợ con mới có... sức nấu nướng cho cô." Nói xong, nó bước nhanh ra cửa. Bà kêu vói theo, nó đi luôn không quay lại. Nhìn theo nó, bà muốn quăng trả lại ổ bánh mì cho đỡ tức, nhưng cùng lúc cũng dằn được cơn nóng giận. Nhìn ổ bánh mì rồi nhớ lời nó nói trước khi đi, bà thấy bất an. Bà thầm nghĩ: chẳng lẽ từ đây mỗi lần nó cần tiền là mỗi lần nó chơi cái trò bỏ đói mình?

Lần đầu tiên sau 6 tháng về đây, bà mới biết thế nào là lo lắng, vì cảm thấy cô cháu mà bà hết dạ tin yêu đã bắt đầu... trở mặt. Mà quả đúng như bà lo sợ, đêm đó nó đi đâu mất biệt không về. Nhà cửa tối đen, mình bà ngồi im trông ngóng... Đêm đó bà tiếp tục ngậm kẹo ho cho đở đói, rồi ngủ thiếp đi cho tới khi bà giựt mình thức dậy, trời chưa sáng lắm, bà chống gậy bước ra khỏi cửa phòng rồi cất tiếng kêu vang, không có tiếng trả lời, chỉ có âm thanh dội lại trong cái không khí thanh vắng của buổi sáng không người...

Ngoài kia có tiếng người qua lại, có tiếng rao hàng của chị bán xôi, bà mở tung cửa sổ định thẩy tiền xuống mua, nhưng bà chợt nghĩ: tiền thì xuống được chứ xôi thì... Nghĩ đến đây bà hốt hoảng kêu trời, vì chợt nhớ ra, khi đi thì chắc chắn nó đã khóa cửa trước, cửa sau, khóa luôn cổng rào. Đêm qua bà ở một mình, nếu nhà bị cháy, thì coi như đã xong đời bà. Ý nghĩ nầy làm bà hoảng hốt... Nước mắt tuôn dài, lần đâu tiên bà biết sợ, và biết thế nào là thế cô một mình. Bà bắt đầu hối hận. Cả đời bà không biết tận hưởng những giây phút an vui với con cháu bên kia, mà luôn hoài niệm về quá khứ, rồi tưởng tượng ra cái tương lai mơ hồ không có thật để mong an dưỡng tuổi già, nên bà đã hân hoan ôm tiền về đây xây nhà... tù nhốt mình.

Càng nghĩ bà càng thấy sợ, tự dưng người phát lạnh, tay chân run rẩy, bà choáng váng muốn té nhào, nhưng cố gượng lại, ráng quay về giường. Muốn phone cho con Út để khóc than với nó, nhưng ngày thường con cháu của bà nó chỉ xài điện thoại di động mà thôi, cho nên nếu như nó bỏ đi luôn cả tháng không về, thì cũng sẽ không ai biết có một bà già đang... chết khô. Tới trưa cô cháu về mang cho bà gói xôi, nó nói:

- Hôm qua con biết cô ở nhà một mình, con muốn về sớm hơn nhưng kẹt đò, đành phải ngủ lại đó qua đêm.

Thấy mặt nó, bà bừng bừng nổi giận, bà nhìn nó trân trân, muốn chửi cho nó một trận mới hả lòng, nhưng bà ở trong cái thế phải ráng dằn lòng, nên nhè nhẹ hít vào rồi lại thở ra trước khi trách nhẹ nhàng:

- Con làm gì, thì cũng phải nghĩ tới cô ở nhà một mình đói khát, cách đối xử của con mấy ngày nay rất tệ. Nên dành ra một chút thời gian suy nghĩ lại đi con!

Nghe cái giọng trách hờn đó, cô cháu bực mình trả đũa ngay:

- Con chạy đôn chạy đáo kiếm tiền làm gì mà có thời gian suy nghĩ. Tại cô không muốn giúp, thì con phải tự lo thôi!

Tưởng là nó còn... nể mặt nên bà mới lên tiếng trách, nào ngờ vừa mới dứt lời thì nó... đốp lại ngay, bà không sao nín được, nên lên giọng:

- Con nói vậy mà nghe được sao? Tiền đưa cho con bao nhiêu cũng hết, lần nào cần tiền, con cũng nói là đưa thêm lần cuối, nhưng con đã lấy bao nhiêu lần cuối rồi con có nhớ không?

Cô cháu cũng không vừa: "Tiền cô đưa ra, cũng đổ vô cái nhà cho cô ở, chứ mất đi đâu mà cô kể lể!" Nói xong nó dùng dằng bỏ đi. Bà lớn tiếng kêu to, nó vẫn không thèm nhìn lại. Còn lại một mình, bà ôm đầu nhìn lên trần nhà, bà nghĩ: thương nó như con, có bao nhiêu tiền thủ thân bà đã lần hồi... nhét hết cho nó, vậy mà khi hỏi tiền không có, nó dám bỏ bà đói để bà... lòi tiền ra. Nhìn gói xôi tự dưng bà... khóc ngất. Bà chợt nhớ con, nhớ cháu, nhớ những lời con em Út dặn dò trước khi đi... Đêm đó, nó cũng khóa cửa nhà, rồi đi đâu mất biệt. Bà biết muốn lấy tiền thì nó phải làm vậy thôi, nên lần nầy bà nằm im, ngậm kẹo ho chịu trận!

Sáng hôm sau, chưa tới 9 giờ, cô cháu mở cửa phòng bước vào, nó tươi vui như không có chuyện gì. Nhìn thấy mặt nó, bà giận dữ, muốn thét lên cho hả giận, nhưng kịp ngừng. Bà nín thinh dây mặt ra hướng khác. Cô cháu vừa cười vừa đưa cái điện thoại cho bà, nó nói:

- Cô phone về bển, nói mấy anh chị cho con mượn 5 ngàn đô, rồi từ từ con trả lại. Con đang nấu cháo gà. Nói chuyện xong là có cháo nóng ăn liền.

Nghe nó trắng trợn lấy tô cháo gà đổi lấy 5 ngàn đô, bà tức ứa gan, mặt bà đanh lại, ánh mắt long lên tia giận dữ. Cô cháu nhìn bà, thấy hết những căm hờn từ trong ánh mắt ấy, nó cũng đã chuẩn bị tinh thần để đối phó nếu cần, và tô cháo gà chỉ là phương tiện để điều khiển bà cô... cứng đầu nầy. Nó nghĩ: cháo gà thì có thể cô không ăn, nhưng 5 ngàn đô thì nhứt định nó phải lấy. Nghĩ thế, nó nghiêm sắc mặt tiến tới ấn cái điện thoại trong tay bà mà nói:

- Cô nên phone liền bây giờ, 9 giờ sáng bên nầy, khoảng 9 giờ tối bên kia, đừng để trễ quá 10 giờ, mấy anh chị bên kia còn phải ngủ. Cô nhớ: chỉ nói những chuyện cần nói, và chỉ trả lời trong phạm vi sức khỏe mà thôi.

Nhìn cái cách nó sấn tới ấn cái điện thoại vào tay bà, và nó đứng ở thế sẵn sàng đối phó nếu bà la lên cầu cứu bên kia. Thì bà biết con nhỏ nầy đã táng tận lắm rồi. Suy nghĩ thật nhanh, thay vì giận dữ, bà chuyển qua vẻ mặt chịu đựng, cho nó có cái cảm giác đã khuất phục được bà, để bà được an thân. Cầm cái điện thoại trên tay, trái tim bà đập mạnh, vì biết sau lần nầy, sẽ ít khi nào bà có dịp cầm tới. Bà bắt đầu bấm số. Phía bên kia đầu dây cô Út reo vui khi nhận ra tiếng bà, chỉ hỏi thăm sơ vài câu ngắn ngủi bà vô đề ngay, vì thấy con cháu nó đang nghiêm mặt nhìn bà không nháy mắt:

- Út à, em gởi ngay cho chị 5 ngàn.

- Ủa, sao cần nhiều tiền vậy chị?

Nghe hỏi như thế, bà bực mình nên hơi lên giọng: "A Di Đà Phật, kêu gởi thì gởi liền đi, gởi càng sớm càng tốt. A Di Đà Phật!"

Bên kia đầu dây, một thoáng yên lặng, rồi tiếng cô Út trả lời: "Hiểu rồi, chị yên tâm, em sẽ gởi ngay cho chị trong tuần nầy. Thôi chị nghỉ ngơi đi. Bye chị!"

Lấy lại cái phone, nó hỏi: "Ủa! Cô Hai vô đạo Phật hồi nào mà nói A Di Đà Phật liền miệng vậy?"

Bà nhếch môi nói: "Ừ, thì bên đó, nghe mấy người bạn nói hoài nên cũng quen miệng nói theo."

Nghe bà nói thế nó nín thinh, bỏ đi ra ngoài. Lát sau nó bưng lên cho bà tô cháo trắng với dĩa củ cải kho. Nhìn thấy tô cháo trắng thay vì tô cháo gà như lời nó nói, bà lặng im ăn không nói gì. Nhìn bà khoan thai ăn, thần sắc thư thái, nó nghĩ: Vậy cũng tốt! Mới bỏ đói có hai ngày mà đã biết... sợ rồi, ngoan ngoãn nghe lời như vậy thấy... dễ thương hơn! Sau đó, mọi thứ trở lại bình thường, ngày ba bữa nó bưng lên đầy đủ, chỉ là hai bên không có gì để nói với nhau.

Cuối tuần đó, bỗng dưng nhà có khách. Cô Út về thăm bất ngờ nầy làm cho con cháu ngỡ ngàng lo sợ, vì lát nữa đây cô Út sẽ gặp cô Hai trên lầu. Lần nầy cô Út về quê không báo trước. Bấm chuông, cửa mở, cô xông thẳng vào nhà như cơn gió lốc, mặt tươi vui cô nói cười luôn miệng, còn lăng xăng khen nhà đẹp, nhà sang, khen qua con cháu gái có nước da quá mịn, khen luôn thằng cháu rể có phước tướng, thế nào cũng phát tài, phát lộc, phát giàu sang... làm cho không khí xôn xao vui nhộn. Và khi mọi người còn chưa dứt tiếng cười vang, thì cô Út chủ động nắm tay con cháu, kéo nó cùng đi ngay lên lầu, miệng kêu ơi ới: "Chị hai ơi! Chị hai. Ra coi ai về thăm chị nè!"

Nhận ra tiếng cô Út, bà dằn lòng không khóc. Thấy hai cô cháu cùng bước vào, bà tươi cười hỏi: "Ủa, Út về mà sao không cho hay trước, để chị kêu em mua thêm vài thứ thuốc."

Cô Út cười lớn tiếng nói: "Em phải chạy về gấp, vì có người hỏi mua căn nhà của chị, em cần thêm giấy tờ để bán cho xong."

Trong lúc bà còn đang gật gù như hiểu chuyện, thì cô Út dây qua nói với cô cháu gái: "Con đi lấy toàn bộ giấy tờ của cô Hai ra đây, để cô Út coi cái nào cần xài."

Nghe thế, cô cháu thoáng liếc bà, tần ngần một chút, rồi dây qua nhìn anh chồng đang đứng xớ rớ ngoài cửa phòng, thấy thế cô Út cười lớn nói: "Bán xong căn nhà, thì có tiền cho tụi bây."

Khi cầm được cái passport trong tay, cô Út bỏ ngay vào bóp, rồi dây qua ân cần nói với bà chị: "Ngồi đây chi một mình, để em kè chị xuống nhà có đông người cho vui." Nói xong cô Út tự động ôm cánh tay chị mình, từng bước dìu xuống mấy bậc cầu thang. Khi xuống được tới dưới nhà thì cô Út dây qua nói với hai vợ chồng cô cháu gái:

- Hôm nay vui quá! Mình ra ngoài ăn mừng ngày đoàn tựu. Tài xế cô bao vẫn còn chờ ngoài kia.

Cô cháu gái nghe thế nên lên tiếng: "Cô về sao không cho hay, để tụi con đi đón đông người cho vui."

Cô Út nhìn nó cười giòn:

- Tánh cô tự lập quen rồi. Khi muốn đi thì mua vé, bay cái vèo qua đây. Bước ra một bước, thì có cả đoàn xe sắp hàng chờ, nên cô đâu muốn kêu con, để cho bất ngờ con sẽ thấy vui hơn...

Và khi xe ngừng lại trước cửa nhà hàng. Vỗ nhẹ vai chị, cô Út dịu dàng: "Cái chân đau, chị đi đứng khó khăn không thoải mái, cứ ngồi yên chờ, em sẽ mua đồ đem ra." Nói xong, cô Út dây qua nắm tay cô cháu gái kéo nhau cùng xuống xe. Chọn đại một cái bàn, vừa kéo ghế ngồi xuống, cô Út bật đứng lên, móc bóp lấy ra tờ 100 đô đưa cho cô cháu gái. "Nè, con cầm tiền nầy, hai đứa muốn ăn gì tùy thích, cô nhớ ra là có chuyện cần làm, cô đi trước, sẽ gặp tụi con sau."

Từ lúc gặp cô Út cho đến giờ, cô nói cười luôn miệng, phản ứng nhanh nhẹn, biến đổi không ngừng, làm cho hai vợ chồng cô cháu gái bị động theo từng chuyển biến của cô. Giờ cầm tờ 100 đô trên tay hai vợ chồng nó bối rối chưa biết phản ứng sao, thì cô Út đã đi nhanh ra xe, nói tài xế vọt thẳng về hướng Sài Gòn.

Nắm chặt tay cô Út, bà khóc ngất, cô Út nhẹ nhàng giải thích: "Sợ nó làm khó không trả lại giấy tờ cho chị, nên em làm bộ nói chuyện bán nhà cho nó ham mà đưa passport ra cho lẹ, rồi cũng phải tìm cách đưa chị ra khỏi chỗ đó cho nhanh. Sợ ở qua đêm, hai chị em mình sẽ bị nó... làm càn vì mưu đồ đã lộ. Nên rủ tụi nó đi ăn, để tiện bề kéo chị thoát thân."

- Chị sợ em không hiểu.

- Làm sao mà không hiểu! Cũng may là chị còn nhớ lời em căn dặn trước khi đi.

- Không nhờ câu... mật khẩu của em, thì chị sẽ chết mòn trong tay nó, và sẽ là món mồi ngon để tụi nó câu tiền... Em cũng khôn khi chọn câu: A Di Đà Phật, vì khi nói lên câu nầy, nghe như mình đang niệm Phật, tụi nó tinh ranh cỡ nào thì cũng khó mà đoán ra.

- Khi thấy chị quyết định về Việt Nam an dưỡng tuổi già, lòng em không yên, nên mới nghĩ ra câu mật khẩu nầy, để nếu có một ngày nhận được... tín hiệu nầy, em sẽ bay về... cứu chị.

Em à, chuyện như thế nầy chị có nghe nhiều người kể, nhưng không tin lắm và luôn nghĩ người bất hạnh đó sẽ không phải là mình. Bây giờ lâm cảnh nầy chị mới hiểu vì tiền thì chuyện gì cũng có thể xẩy ra, gặp những đứa bất tài mà có lòng tham thì sẽ dùng mọi thủ đoạn để kiếm tiền, mà đi lường gạt người ngoài thì không đủ sức còn lo tù tội, chi bằng kiếm tiền vừa dễ vừa nhanh mà lại an toàn đó là lợi dụng vào cốt nhục tình thâm. Người lường gạt, sang đoạt được, thì nhởn nhơ vui hưởng vì không phải lo bị truy tố, còn người mất của thì lặng im trong nỗi đau không dứt vì vừa mất tiền vừa mất cả lòng tin.

Nguyễn Sỹ Thùy Ngân