Thủy ngân giết người như thế nào ? Formosa chôn chất thải chứa đầy Thủy Ngân/ Những vụ án nhiễm độc thủy ngân kinh hoàng trong lịch sử

Kính gửi đến quý anh chị bài sưu tầm và 1 bài được đọc trên Facebook.

Caroline Thanh Hương

Hàng ngàn năm trước con người đã biết đến thủy ngân. Thời kỳ đó, người Trung Hoa, Ấn Độ cho rằng thủy ngân là một loại thần dược giúp con người trường sinh bất lão, chữa lành vết thương và duy trì sức khỏe. Người La Mã sử dụng thứ chất lỏng lấp lánh này để chế ra các loại mỹ phẩm. Vì thế, thủy ngân đã có “cơ hội” trở thành thủ phạm của những vụ án nghiêm trọng.

“Nước bạc” thời cổ đại

Với tính chất lỏng và có ánh kim, thủy ngân đã được một thầy thuốc người Hy Lạp đặt cho cái tên “nước bạc”. Theo tiếng Latinh, kim loại này có tên là hydrargyrum. Ở châu Âu, nó lại được lấy theo tên của một vị thần La Mã - thần Mercury.

Thủy ngân - Hg

Trong nhiều tài liệu cổ, người ta đã đề cập đến tác dụng chữa bệnh của thủy ngân. Các thầy thuốc thời xưa mô tả cách họ điều trị bệnh nhân bị xoắn ruột bằng cách rót một lượng thủy ngân chừng hơn 200g vào dạ dày người bệnh. Họ cho rằng “nước bạc” nặng và linh động sẽ luồn lách trong ruột để nắn lại các đoạn ruột bị xoắn. Hậu quả của cách chữa bệnh theo cảm tính này thế nào, chúng ta đã biết.

Hàng thế kỷ sau đó, thủy ngân vẫn được “trọng dụng” để chữa bệnh. Thủy ngân sử dụng để điều trị bệnh giang mai vào thế kỷ 16, trước khi có các chất kháng sinh. Trong suốt thế kỷ 19, loại thần dược có tên là “Blue mass” là một dạng thuốc viên thành phần chính là thủy ngân, đã được các thầy thuốc dùng để điều trị các bệnh như táo bón, trầm cảm, đau răng và thậm chí dùng trong việc sinh nở. Cho đến đầu thế kỷ 20, thủy ngân được cấp phát cho trẻ em hằng năm như là thuốc nhuận tràng và tẩy giun.

Những vụ án kinh hoàng

Việc sử dụng thủy ngân sai trong quá khứ đã dẫn đến những hậu quả khôn lường. Những nạn nhân đầu tiên có lẽ là các nhà giả kim thuật.

Từ thời cổ đại, các nhà giả kim thuật đã biết sử dụng thủy ngân để chế ra một số kim loại khác, đặc biệt là vàng. Trong những “phòng thí nghiệm” sơ sài, các nhà giả kim Trung Hoa, Ai Cập, Ả Rập ngày đêm “chung sống” với thứ chất lỏng kỳ lạ để mong tìm được “bí quyết” chế ra vàng. Họ không biết rằng, hơi thủy ngân đã xâm nhập đường hô hấp, ngấm qua da... vào cơ thể họ. Hậu quả cuối cùng, họ đều mắc những chứng bệnh kỳ lạ như ảo giác, ám ảnh, cơ thể suy nhược và chết một cách bí hiểm.

Trong những tài liệu cổ xưa, các thầy thuốc sử dụng thủy ngân để điều trị cho những bệnh nhân bị xoắn ruột. Theo đó, các thầy thuốc cho một lượng thủy ngân khoảng hơn 200 gam vào dạ dày người bệnh. Họ cho rằng thủy ngân nặng và linh động sẽ luồn lách trong ruột để "làm thẳng" lại các đoạn ruột bị xoắn. Tuy nhiên, những tài liệu này không ghi rõ tác dụng của cách chữa trị này hiệu quả thế nào.

Tần Thủy Hoàng được cho là dùng thủy ngân để trường sinh bất lão.

Thủy ngân không chỉ được sử dụng trong chữa bệnh mà còn được dùng làm phương thuốc trường sinh bất lão của các bậc đế vương thời xưa. Trong đó, trường hợp nổi tiếng nhất là hoàng đế Tần Thủy Hoàng. Một truyền thuyết kể rằng, với ước vọng trường sinh, Tần Thủy Hoàng có thể đã uống một loại "linh đan" có chứa thủy ngân mỗi ngày. Phương thuốc trường sinh này bào chế theo đơn của các đạo sĩ. Điều này đã khiến Tần Thủy Hoàng chết từ từ vì nhiễm độc thủy ngân.

Sau khi Tần Thủy Hoàng qua đời năm 210, vị hoàng đế quyền lực của Trung Quốc được chôn cất trong một ngôi mộ rất nguy nga dưới lòng đất. Khi khai quật lăng mộ của Tần Thủy Hoàng, các chuyên gia tìm thấy khoảng 8.000 chiến binh, thê thiếp, người hầu được nung bằng đất sét cùng nhiều hiện vật giá trị. Trong đó, điều kỳ lạ nhất là kết quả xét nghiệm mẫu đất xung quanh khu vực ngôi mộ của Tần Thủy Hoàng cho thấy đất ở khu vực đó có nồng độ thủy ngân rất cao.

Theo những tác phẩm cổ xưa, Tần Thủy Hoàng có các con sông thủy ngân lỏng bao quanh. Theo quan niệm của người Trung Quốc, dòng sông thủy ngân có thể ban cho ai đó một sự sống bất tử. Theo một số chuyên gia, có lẽ do niềm tin mù quáng vào sự trường sinh bất lão nên Tần Thủy Hoàng đã nuốt thủy ngân để được trường sinh. Tuy nhiên, đến cuối cùng vị hoàng đế này băng hà năm 49 tuổi.

Công trình mạ mái vòm nhà thờ Isaac ở Petecbua (Nga) đã cướp đi hàng chục sinh mạng người thợ. Vì thủy ngân có khả năng hòa tan nhiều kim loại, tạo thành các “hỗn hống” (amalgam), người ta đã đem hơn 100kg vàng nguyên chất, hòa tan trong thủy ngân thành hỗn hống, sau đó đem tráng lên những tấm đồng đường kính lớn hàng chục mét. Sau đó đem các tấm đồng này nung nóng trên những cái lò đặc biệt cho đến khi thủy ngân bốc hơi hết và để lại một lớp vàng rất mỏng trên tấm đồng.

Những người thợ làm vòm nhà thờ khi đó dù được trang bị bảo hộ bằng quần áo lao động và che mặt bằng một tấm kính để chống hơi độc và sức nóng. Song, những điều đó cũng không ngăn được thứ hơi độc chết người màu xanh nhạt xâm nhập cơ thể họ. Tất cả hơn 10 người thợ đã chết vì những căn bệnh bí hiểm mà không ai biết thủ phạm. Thời đó, người ta đã thêu dệt nên những câu chuyện liên quan đến ma quỷ trong vụ án này.

Sa hoàng Ivan IV Vasilyevich (1530 - 1564) - (Ảnh: Wikimedia)

Những cơn điên loạn và cái chết của vị Sa hoàng Ivan IV Vasilyevich (1530 - 1564) là một bí ẩn mà gần đây mới được giải mã. Các tài liệu ghi lại ông vua này có một sức khỏe bình thường, nhưng sau đó mắc chứng bệnh kỳ lạ, thỉnh thoảng lên cơn điên loạn. Trong một cơn cuồng nộ như thế, ông ta đã giết chết chính con trai của mình. Ông ta thường xuyên bị ám ảnh bởi những ảo giác, luôn nghi ngờ xung quanh và lúc nào cũng run sợ vì cho rằng tai họa đang rình rập xung quanh. Khi đó người ta cho rằng ông bị quỷ ám. Nhưng việc khai quật hài cốt của ông do các nhà khoa học tiến hành sau này đã cho thấy thủ phạm chính là thủy ngân. Nguyên nhân là do ông bị mắc chứng đau nhức xương, ông được các ngự y kê đơn cho sử dụng nhiều loại thuốc mỡ chứa thủy ngân trong một thời gian dài. Ông đã bị ngộ độc do một lượng lớn thủy ngân ngấm vào cơ thể. Xét nghiệm cho thấy hàm lượng thủy ngân trong xương của nhà vua rất cao.

Các nhà sử học từng nghiên cứu các kho lưu trữ của thế kỷ XVII đã khẳng định, sự nhiễm độc thủy ngân cũng là nguyên nhân gây nên cái chết của vua Carl (Charles) II thuộc triều đại Stuart ở nước Anh. Vì quá say mê những ý tưởng giả kim thuật, nhà vua đã trang bị một phòng thí nghiệm trong cung đình; tại đó, ông ta đã sử dụng tất cả thời gian rỗi để nung thủy ngân. Các nhà bác học đã tìm được những tài liệu, trong đó mô tả các triệu chứng bệnh tật của Carl II như tính cáu gắt, chứng co giật, bệnh niệu độc (bệnh đái ra các chất độc) kinh niên. Các bệnh này do tác động lâu dài của hơi thủy ngân gây ra. Mặc dầu các vị ngự y đã thử dùng đủ mọi phương thuốc hiệu nghiệm nhất của y học thời bấy giờ: hút máu, uống ký ninh nhưng vẫn không thể cứu được nhà vua.

Đến tận thế kỷ 20, thủy ngân vẫn gây những vụ án kinh hoàng tại nhiều nơi. Tại Nhật Bản - đất nước có nền công nghiệp phát triển cũng đã từng chấn động do thảm họa thủy ngân, mà người ta hay gọi là thảm họa Minamata.

Nạn nhân bị nhiễm độc bởi chất thủy ngân ở khu vực Minamata đầu những năm 1950 (Ảnh: W. Eugene Smith)

Vào đầu những năm 1950, nhiều người dân ở khu vực Minamata - một khu vực chuyên về đánh bắt thủy sản ở phía Nam Nhật Bản bị mắc những chứng bệnh lạ như run rẩy chân tay, bại liệt, mất trí nhớ, một số trường hợp bị tử vong. Các nhà chức trách phát hiện ra chất thải công nghiệp có chứa thủy ngân của công ty sản xuất hóa chất Chisso đã làm cho các loài hải sản vùng biển này bị nhiễm thủy ngân. Người dân ở đây đánh bắt và sử dụng các loại hải sản đó và bị nhiễm độc thủy ngân. Khoảng trên 3.000 người đã có những khuyết tật nào đó hay có triệu chứng ngộ độc thủy ngân nặng nề hoặc đã chết vì ngộ độc.

Năm 1965, một vụ nhiễm độc trên diện rộng ở Nigata cũng xảy ra tương tự như ở Minamata và thủ phạm là chất thải chứa thủy ngân của một công ty khai khoáng trên địa bàn. Năm 2001, có khoảng 1.700 trong số 2.200 người bị chết vì bị ảnh hưởng bởi độc chất từ nhà máy hóa chất ở miền Nam Nhật Bản, là do bị ngộ độc vì ăn cá ở địa phương.

Một quan chức Nhật Bản cho biết thịt cá voi và cá heo cung cấp cho các buổi ăn trưa tại những trường học trên toàn nước này đã nhiễm một lượng thủy ngân vượt quá xa tiêu chuẩn cho phép của Bộ Y tế.

Ngày nay, với tốc độ phát triển của các nền công nghiệp hiện đại, người ta càng lo ngại đến nguy cơ nhiễm độc thủy ngân. Tuy vậy, cũng phải đánh giá một cách công bằng. Thủy ngân chính là một “người bạn” thuộc dạng lâu năm nhất của con người và mang lại nhiều lợi ích nếu biết sử dụng đúng đắn.

Thủy ngân là tác nhân chủ yếu trong nhiều khí cụ vật lý: áp kế kỹ thuật, khí áp kế, bơm chân không. Nhiệt kế thủy ngân là một trong những thiết bị phổ dụng nhất trên thế giới. Đèn thủy ngân - thạch anh tạo ra bức xạ tử ngoại rất mạnh được sử dụng rộng rãi trong y học và trong công nghiệp hóa học...

Cập nhật: 03/05/2016 Tổng hợp

Xem thêm: thủy ngân nhiễm độc thủy ngân nước bạc vụ án nhật bản

Thủy ngân giết người như thế nào ?
Formosa chôn chất thải chứa đầy Thủy Ngân ...

Thủy ngân giết người như thế nào ?
Theo Viện Y tế Quốc gia (Mỹ), thủy ngân, tên hóa học là Hg, tồn tại ở ba dạng: nguyên tố, vô cơ và hữu cơ. Đặc biệt, dạng nào cũng có thể gây ngộ độc và ảnh hưởng tới sức khỏe con người.
Thủy ngân nguyên tố
Dạng thủy ngân này ít có hại nhất nếu chạm hoặc nuốt phải vì nó hấp thu rất ít ở đường tiêu hóa, dạ dày. Thủy ngân nguyên tố gây độc cho người rất nhanh sau khi hít vào, nó gây tổn thương đường hô hấp, phổi, gan, hệ thần kinh trung ương.
Các triệu chứng ngộ độc thủy ngân nguyên tố bao gồm nôn, khó thở, ho, sưng và chảy máu chân răng.
Tùy thuộc vào lượng thủy ngân hít vào, phổi có thể bị tổn thương vĩnh viễn và gây tử vong. Một lượng nhỏ thủy ngân nguyên tố cũng dễ dàng ngấm qua hàng rào mạch máu não và qua nhau thai, gây ảnh hưởng lâu dài đến não bộ và thai nhi.
Thủy ngân vô cơ
Theo Livestrong, không giống như thủy ngân nguyên tố, thủy ngân vô cơ thường gây độc khi nuốt phải. Do là chất ăn mòn nên dạng thủy ngân này gây bỏng trực tiếp trên niêm mạc. Nếu thủy ngân vô cơ xâm nhập vào máu, nó sẽ tích lũy ở thận và não, gây tổn thương vĩnh viễn. Một liều lượng lớn có thể làm mất máu, nước do tiêu chảy, suy thận và tử vong.
Các triệu chứng phổ biến khi nhiễm độc thủy ngân vô cơ là nóng trong dạ dày, cổ họng, tiêu chảy ra máu và nôn mửa.
Thủy ngân hữu cơ
Thủy ngân hữu cơ có thể gây bệnh nếu hít, nuốt và hấp thụ qua da trong thời gian tiếp xúc dài. Nói cách khác, tiếp xúc một lượng nhỏ thủy ngân hữu cơ mỗi ngày trong nhiều năm có thể gây ngộ độc nhiều năm sau đó.
Nhiều nghiên cứu khoa học cho thấy tiếp xúc với một lượng thủy ngân hữu cơ mythylmercury trong khi mang thai có thể gây tổn hại vĩnh viễn cho phát triển trí não của thai nhi. Do vậy, hầu hết các bác sĩ đều khuyên phụ nữ mang thai ăn ít cá, đặc biệt là cá kiếm.
Các triệu chứng chủ yếu do ngộ độc thủy ngân hữu cơ là:
- Tê hoặc đau ở một số khu vực trên da
- Run rẩy không kiểm soát
- Khả năng di chuyển bị hạn chế
- Không nhìn rõ
- Mất trí nhớ
- Co giật và tử vong

100 tấn chất thải bùn của Formosa chứa đầy Thủy Ngân.
Theo báo cáo mới đây của Sở Tài nguyên - Môi trường (TN-MT) Hà Tĩnh gửi Bộ TN-MT và UBND tỉnh do ông Võ Tá Đinh – giám đốc sở ký thì “Việc công ty Formosa ký hợp đồng vận chuyển bùn thải với đơn vị không có chức năng xử lý là vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường. Mặt khác, theo hợp đồng đã ký giữa hai bên thì công ty Formosa phải kiểm tra, giám sát vị trí mà công ty Môi trường - Đô thị Kỳ Anh xử lý bùn thải, tuy nhiên công ty Formosa đã không thực hiện”.
Trước khi sự việc bị phanh phui, ngày 14/6 vừa qua, Sở TN-MT Hà Tĩnh đã có văn bản số 1447/STNMT – CCMT gửi công ty Formosa nêu rõ, công ty Môi trường - Đô thị TX Kỳ Anh không đủ điều kiện xử lý chất thải rắn công nghiệp thông thường và tiếp nhận, xử lý chất thải nguy hại. Thế nhưng, không hiểu vì sao cả Formosa lẫn công ty Môi trường - Đô thị TX Kỳ Anh do ông Lê Quang Hòa làm giám đốc vẫn bất chấp công văn của lãnh đạo sở, mang chất thải đi đổ vào trang trại của ông Hòa.
Một điều mà dư luận đang rất băn khoăn là tại sao cả trăm tấn chất thải được chuyển bằng xe cỡ lớn tới trang trại của một Giám đốc môi trường mà nhiều người có trách nhiệm không hề hay biết cho đến khi người dân phát giác và thông tin đến báo chí?
Phải chăng, việc vận chuyển đã được che lập quá tinh vi hay là có sự buông lỏng quản lý của những người có trách nhiệm?
Nói về trách nhiệm của chính quyền, các cơ quan quản lý địa phương nơi chất thải của nhà máy gang thép Formosa được chôn lấp luật sư Nguyễn Hồng Thái - Giám đốc công ty luật TNHH Quốc Tế Hồng Thái - Đoàn luật sư TP. Hà Nội cho biết: “Từ thông tin mà báo chí đưa thì việc chôn chất thải chưa qua xử lý là vi phạm pháp luật và cần xử lý những cá nhân có liên quan đến vụ việc. Giám đốc công ty môi trường Kỳ Anh là người phải chịu trách nhiệm chính trong vụ việc này.
Tuy nhiên, bên cạnh đó là trách nhiệm quản lý, giám sát của cơ quan chính quyền địa phương nơi chất thải được chôn lấp. Khoảng 100 tấn chất thải được vận chuyển và chôn lấp như vậy chính quyền địa phương không thể không biết. Trong địa bàn mình quản lý để vụ việc nghiêm trọng như vậy xảy ra không thể chấp nhận được.
Nếu không có phản ánh từ phía người dân và báo chí thì không biết sẽ có bao nhiêu tấn chất thải được chôn lấp và không thể lường trước được những hậu quả môi trường về sau.
Đặc biệt, là lực lượng cảnh sát giao thông, cảnh sát môi trường nếu có sự giám sát chặt chẽ thì vụ việc có thể được phát hiện và ngăn chặn sớm hơn”, luật sư Nguyễn Hồng Thái nói.
Cũng có quan điểm về vụ việc luật sư Vũ Công Dũng - Trưởng văn phòng luật sư Bảo Hiến – Đoàn luât sư Tp. Hà Nội nhận định: “Việc chôn lấp chất thải chưa qua xử lý như vậy không chỉ là trách nhiệm cá nhân có liên quan trực tiếp mà còn là trách nhiệm của cơ quan giám sát, quản lý.
Khi cho phép Formosa hoạt động và biết cơ sở này sẽ xả thải rất lớn thì cơ quan quản lý phải có biện pháp giám sát việc xả thải ở đây. Cơ quan an ninh đều có những biện pháp nghiệp vụ để nắm rõ những diễn biến của khu công nghiệp này cũng như những đầu mối cung cấp dịch vụ nhất là cung cấp dịch vụ chuyên chở hàng hóa ra vào khu công nghiệp lớn này.
Khu công nghiệp này khép kín và chỉ có một đường ra vào duy nhất. Tuy nhiên, công tác kiểm tra kiểm soát việc ra vào khu công nghiệp này đã bị buông lỏng, đây chính là trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước về vấn đề này mà trong đó, trách nhiệm của lực lưởng công an là không nhỏ”.
Con số bùn thải được chuyển ra khỏi Formosa lớn hơn rất nhiều so với con số 100 tấn theo thông tin ban đầu ....

Voir la traduction