Phạm Khắc Trí và "Hoàng Hạc Lâu" Nguyễn Du (1765 /1820)

Tôi đọc được bài Hoàng Hạc Lâu của Nguyễn Du trên một chuyến bay trở về thành- phố -tuổi- thơ -tôi . Tôi đã mầy mò chuyển dịch bài này như một lời cám ơn, gửi đi vào dịp năm hết tết đến,  về những cảm tình thân ái đã nhận được của mọi người từ bấy lâu nay. Và cũng xin được phép đặc biệt gửi cho người con trưởng trong nhà, đã yêu quí và đã xếp đặt, để người bố già 80 tuổi , có được 1 ngày sống riêng, lang thang trong gió lạnh, ở phố xưa.  PKT 01/14/2013

Hoàng Hạc Lâu
Nguyễn Du  (1765 - 1820)

Hà xứ thần tiên kinh kỷ thì
Do lưu tiên thích thử giang mi
Kim lai cổ vãng Lư Sinh mộng
Hạc khứ lâu không Thôi Hạo thi
Hạm ngoại yên ba chung diểu diểu
Nhãn trung thảo thụ thượng y y
Trung tình vô hạn bằng thùy tố
Minh nguyệt thanh phong dã bất tri

Dịch Xuôi : Lầu Hoàng Hạc
PKT 01/14/2013

Thần tiên đi mất, cũng đã trải qua bao đời rồi
Nay vẫn còn để lại dấu tích trên bến sông này
Dòng đời , xưa nay nổi trôi, như một giấc mộng - giấc mộng  Lư Sinh
Hạc đã bay đi , lầu không trơ vắng , may còn để lại 1 bài thơ - bài thơ Thôi Hiệu
Ngoài gác , dòng sông vẫn vật vờ khói sóng
Xa trông, cây cỏ vẫn mồn một như ngày nào
Nỗi lòng cảm xúc chứa chan biết cùng ai bày tỏ
Trăng thanh gió mát vô tình có biết gì đâu
 
Hoàng Hạc Lâu
PKT 01/14/2013

Thần tiên đi mất tự bao giờ ,
Bến nước ngày nào vẫn ngẩn ngơ.
Nay lại, xưa qua, một giấc mộng ,
Hạc bay, lầu trống, mấy vần thơ.
Mênh mang khói sóng, đời trôi nổi ,
Mồn một cỏ cây, dáng đợi chờ.
Chan chứa cảm hoài dòng thế sự ,
Trăng thanh gió mát những bơ vơ. 

Chú Thích :

(1) Bài Hoàng Hạc Lâu của Nguyễn Du được xếp  trong Bắc Hành Tạp Lục , tập thơ chữ Hán , Cụ làm trong thời gian đi sứ bên Tàu , lấy cảm hứng từ bài Hoàng Hạc Lâu của Thôi Hiệu (704-754): "Tích nhân dĩ thừa hoàng hạc khứ/ Thử địa không dư hoàng hạc lâu/ Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản/ Bạch vân thiên tải không du du/ Tình xuyên lịch lịch Hán Dương thụ/ Phương thảo thê thê Anh Vũ châu/ Nhật mộ hương quan hà xứ thị/ Yên ba giang thượng sử nhân sầu " . Dịch xuôi :"Hạc đã cùng Tiên về cõi Thơ/ Lầu xưa còn đó đứng chơ vơ/ Hạc vàng một thuở đâu về nữa/ Mây trắng ngàn năm vẫn đợi chờ/ Bến vắng Hán Dương cây rỡn nắng/ Cồn xa Anh Vũ cỏ khoe tơ/ Chiều rồi quê cũ phương nào nhỉ/ Khói sóng trên sông luống thẫn thờ (PKT- 08/01/2011) .Và, có thể thiển nghĩ, Cụ còn lấy cảm hứng từ đôi câu đối khuyết danh đề ở trong lầu Hoàng Hạc: "Hà thời hoàng hạc trùng lai, thả cộng đảo kim tôn, kiêu châu chử thiên niên mậu thảo / Đản kiến bạch vân phi khứ, dữ thùy xuy ngọc địch, lạc giang thành ngũ nguyệt mai hoa ". Dịch xuôi : "Những mong bao giờ hạc vàng trở lại , với bạn chén vàng , đảo tưới cỏ xanh ngàn năm trên cồn vắng / Chỉ thấy lúc này mây trắng bay đi , cùng ai sáo ngọc , thổi rụng mai vàng nở muộn xuống sông xưa "(PKT - 08/2011)  

(2) Lư Sinh mộng nói về một người học trò họ Lư, thi hỏng , trên đường về , vào một quán trọ ,xin ngủ nhờ, giữa lúc một nồi kê đang nấu trên bếp lửa. Mệt mỏi thiếp ngủ , nằm mộng , thấy mình thi đậu, làm quan , trải qua đủ mọi vinh nhục chốn quan trường. Tỉnh dậy , nồi kê trên bếp vẫn còn đỏ lửa ,chưa chín. Lan man, lại nhớ đến 2 câu thơ viết cho một người bạn : "Tỉnh giấc kê vàng nơi đất khách /Nhìn nhau cười hỏi bại hay thành?" (PKT- 03/2005)