Truyện ngắn
Ðĩa Tóp Mỡ
* Bút Xuân TRẦN ÐÌNH NGỌC
Phùng chậm rãi bước trên hè
phố Sàigòn. Mười năm qua, từ ngày Phùng đi trình diện để vào trại tù cải tạo -
số phận hẩm hiu của hơn một triệu quân, cán, chính miền Nam Việt Nam từ ngày
30-4-1975 - hết Phan đăng Lưu đến Long
Thành, đến Bù gia Mập, Nam Hà, Quảng trị và nhiều trại khác Phùng nhớ không
xuể, để cuối cùng, sau gần 10 năm lại trở về Bù gia Mập và bây giờ được tha,
Sàigòn dưới mắt Phùng đã có nhiều thay đổi. Những nhà hai, ba tầng lầu mới tinh
nhan nhản mọc lên, những con phố lạ xưa kia không có, những tên đường được thay
bằng tên mới ...tất cả nhìn Phùng với cái nhìn vô cùng xa lạ.
Phùng dừng lại tần ngần nhìn những căn nhà mới,
những căn nhà xưa kia miền Nam chưa mất vào tay Việt cộng, Phùng vẫn thầm mơ ước.
Bây giờ, Phùng nghĩ, chủ nhân những căn nhà này không ai khác hơn là những cán
bộ Cộng sản, đa phần từ miền Bắc vào Nam sau ngày Sàigòn thất thủ 30-4-1975.
Miền đồng bằng sông Cửu Long, vựa lúa Ðông Nam Á, chắc chắn sẽ thu hút những
con người vốn sống trong thiếu thốn, kiệt quệ từ cả thế kỷ qua. Chiến tranh 30 năm, họ có dư súng đạn từ Nga
Sô, Trung Cộng, Tiệp Khắc, Ðông Ðức...gửi tới cho họ đi chém giết mỏi tay, không
hề nghĩ đến tình đồng bào máu đỏ da vàng cùng chung một Tổ quốc, một tổ tiên. Nhưng ngược lại, họ không đủ cơm ăn, ngay cả
khoai sắn, bobo qua ngày, nói gì những xa hoa, hưởng thụ. Và bây giờ có cơ hội
hưởng thụ, không bao giờ họ để lỡ dịp may.
Phùng vừa đi vừa lan man nghĩ đến cuộc tấn công tết
Mậu Thân (1968). Dù điên cuồng tàn sát dã
man trên 7 ngàn đồng bào Huế theo lệnh “bác Hồ” và cả chục ngàn khác khắp miền
Nam (tài liệu Sứ quán Hoa Kỳ Sàigòn), gần trăm ngàn cán binh Cộng Sản và thanh thiếu niên theo Cộng Sản ở miền Nam
cũng bị quân lực VNCH phản công đánh giết tơi bời. Như hai thằng cháu con người
anh họ Phùng, thằng La và thằng Liệt, tuổi mới 15 và 16, cùng với đám bạn hữu, có
thằng chỉ mới 12 hay 13, xung phong đi đầu tiến chiếm các mục tiêu của binh sĩ VNCH, bị bắn chết, thây ngả như rạ.
Ðám cán bộ gốc Bắc la hò phía sau khi
thấy “không nuốt nổi” nên đã rút lui an toàn. Còn bây giờ, những người này là
chủ nhân ông cả miền Nam trù phú, thóc nhiều tiền lắm, chất xám cũng nhiều, hơn
hẳn hai miền Bắc và Trung. Sở dĩ chất
xám trội phát vì trong 21 năm, từ 1954 đến 1975, nền giáo dục Nam Việt nam đã được
sửa dổi và cải thiện rất nhiều. Chương trình Pháp - Việt khập khiễng xưa kia đã
bị bãi bỏ hẳn để nhường chỗ cho một chương
trình hướng về đất nước Việt, người Việt, chữ Việt, để ươm trồng những
mầm non nhiều hi vọng cho tương lai.
Lan man nghĩ, Phùng đã về đến đầu đường Bà Hạt, chỉ
còn một khoảng ngắn nữa là đến nhà. Phùng thấy phập phồng trong dạ, nỗi mừng
gặp lại vợ con làm đôi chân Phùng quýnh quíu bước không muốn vững. Bộ quần áo
tồi tàn trên người, râu tóc đâm tua tủa, đoạn tre già làm gậy chống đi cho vững
và cái túi đeo trên vai trong đựng dúm thuốc vấn, cái bàn chải đánh răng và
giấy tờ tuỳ thân, Phùng ngó lại mình thấy ngượng ngùng khi mang hình ảnh tàn tạ
thế này gặp vợ con. Nhưng liền đó anh lại nghĩ, đây là quốc nạn, đâu chỉ riêng
mình anh chịu. Có những người bạn đồng tù không còn được trở về trông thấy gia đình
như anh thì sao? Họ đã chết trong tù vì không chịu nổi đói khát, bệnh hoạn và
lao động nhọc nhằn, như hai người cùng phòng với anh, Thể và Xước. Còn Tiết ở
phòng bên thì bị đánh đập và nhốt trong cô-nếch đến chết vì dám vượt ngục cùng
với mấy anh khác. Bỗng nhiên Phùng thở dài. Nỗi ngao ngán hình như không bao
giờ rời khỏi tâm trí anh.
Phùng nhìn số nhà trên mỗi tấm vách. Kia, số
187A/124, căn nhà của người em vợ có nhã ý cho vợ con Phùng tá túc từ vài năm
nay. Nhà của Phùng, ở mặt đường Trần quốc Toản, đã bị tịch thu ngay từ cuối năm
1975 vì Phùng bị ghép vào tội “nguỵ ác ôn” có nợ máu với nhân dân. Phùng nguyên
là Ðại Úy Cảnh Sát trưởng Bót Bà Hạt trước 30-4-1975.
Phùng vừa ló dầu vào cái cửa khép hờ đã nhìn thấy ba
đứa con. Thằng Phụng lớn thế này rồi sao ? Hai đứa em nó, con Phương và con Mai
cũng lớn. Hồi Phùng đi trình diện, thằng Phụng mới bảy tuổi, con Phương và con
Mai mới năm và bốn. Chục năm rồi còn gì?
Ba đứa
trẻ đã nhận ra Phùng. Chúng la lớn và chạy ra ôm lấy Phùng:
“Ba đã
về ! Ba đã về ! Ba ngồi xuống đây đi ba !”
Ðứa đỡ
cây gậy, đứa đỡ cái túi vải, Phùng ngồi xuống ghế:
“Má
tụi con đi đâu ?”
Con Phương
nhanh nhẩu:
“Má đi
chợ bán hàng đấy ba.”
“Mấy
giờ má con về ?”
Thằng
Phụng nói hớt:
“Thường
thì gần tối má mới về nhưng hôm nay có ba về, để con ra báo cho má về sớm.”
Nói rồi nó mở
cửa chạy đi. Hai đứa con gái lấy nước và khăn mặt cho Phùng rửa mặt. Phùng cảm
thấy một niềm an ủi lớn lao và đỡ mệt như vừa được uống một liều thuốc bổ.
“Chú
dì Tân đâu con ?” Phùng hỏi con Phương.
“Chú
sửa xe ở đầu đường, còn dì cũng bán ở chợ như má.”
“Chị Phượng đâu ?”
“Chị đi
làm, ba. Chị làm ở hợp tác xã đan len.”
“Ở
mãi đâu hả con ?”
“Ðâu
ở Xóm Củi, Chợ lớn ấy ba.”
“Chị đi
bằng gì tới đó ?”
“Chị
có cái xe đạp. Con rót nước trà ba uống nhé ?”
“Ừ, cho ba một ly.”
Phùng
ngồi ở bàn, vừa uống nước vừa nhìn căn nhà. Bề ngang không được 3m, bề dài chỉ
khoảng 9m, còn hơn 1m là vừa bếp vừa cầu tiêu, nhà tắm, vừa chỗ rửa chén. Ba
cái giường kê một dẫy dài. Vợ chồng Tân ở trong cùng, giữa là mấy đứa trẻ nằm
chung với nhau, ở ngoài cùng là vợ Phùng. Trẻ con, người lớn cứ liệu mà nằm với
nhau sao cho thích hợp. Ở Sàigòn bây giờ nhà cửa đắt như vàng, có được chỗ ở
tàm tạm thế này là may rồi. Vợ chồng Tân rất thương chị và các cháu nên mới nhường
cơm sẻ áo chứ phải người khác, họ cho thuê vài giường tháng tháng cũng có món
tiền khá.
Ngồi chờ vợ về, Phùng hỏi hai đứa con gái về việc
học hành của chúng. Mai nói:
“Tụi
con chỉ được học đến hết lớp 9 là may rồi. Con cái Ngụy không được học cấp 3 và Ðại học. Thi vào Ðại học, người ta lấy
tiêu chuẩn thành phần kỹ lắm.”
“Thế
tụi con định làm gì ?”
“Tụi
con định xin vào hợp tác xã đan len như chị Phượng nhưng không biết có được
không ?”
Phùng và hai đứa
con nói đến đó thì Liên cũng về tới. Thằng Phụng gánh gánh hàng cho má. Ðó là
hai cái vại, một bên giưa nén, một bên cà pháo muối bằng mắm nêm. Thoạt nhìn
Liên, Phùng suýt nhận không ra. Người vợ đẹp đẽ, hồng hào, khoẻ mạnh ngày xưa đã
biến mất. Trước mắt chàng bây giờ là một người đàn bà già dặn, nhuốm nhiều nét ưu
tư, phong trần, bộ quần áo tầm thường mặc trên người làm tăng vẻ nghèo nàn nhưng
vẫn còn phảng phất những nét đẹp quí phái khi trước với đôi mắt tinh anh và nụ
cười rất có duyên. Liên nhìn chồng ứa nước mắt. Nàng tiến lại gần chồng và hai người ôm nhau khóc.
Nhưng chỉ mấy chục giây, Liên lấy tay áo quệt nước mắt và đẩy Phùng ra.
“Khóc
không tốt. Tai vách mạch rừng. Anh ngồi nghỉ đi để em làm cơm anh ăn. Nhưng anh
đã đi khai báo phường, khóm chưa ?”
“Anh
mới về được hơn giờ đồng hồ, đâu đã biết chỗ nào mà khai với báo !”
Liên
quay bảo con:
“Mai đưa
ba tới Phường để ba khai.”
Do
kinh nghiệm từ những lần trước, con bé
lại ngăn kéo lục đủ giấy tờ xong mới dẫn ba nó đi. Kể không xa gì nhưng đi
bộ tới trụ sở Phường 11 cũng phải hơn 15 phút. Khi Phùng vào đến bàn giấy thì đã
có hai, ba người ngồi chờ ông chủ tịch Phường và ông Công an Phường. Nhưng họ
không có mặt, chỉ có một anh ngồi làm giấy tờ, bảo Phùng ngồi đợi. Cả giờ đồng
hồ sau, ông chủ tịch Phường mới về nhưng chưa kịp nói gì thì ông ta đã xua như
xua tà:”Tôi đang có công việc khẩn cấp, không thể tiếp các anh, các chị được.
Về đi, mai tới !” Cha con Phùng và mấy người kia phải bước ra.”Thì đành vậy.”
Phùng thở dài, “đồng bào vô tội” còn bị đối xử như thế huống hồ mình, một thằng
tù bị quản chế.”
“Sao
ba con mày đi lâu thế ?” Liên ở trong bếp hỏi vọng lên con Mai.
“Ông
chủ tịch Phường đuổi về, nói mai hãy đến, má.”
“Tụi
bay xuống sắp cơm ba ăn !”
Cả nhà quây
quần quanh cái bàn và 4 cái ghế đóng bằng ván thùng, tác phẩm đầu tay thợ mộc
của Tân. Rau cải bắp luộc, nước dầm cà chua, một đĩa giưa nén. Có cơm ăn cho no
với vài món tạp nhạp đó cũng quí rồi chẳng hơn nhiều gia đình không kiếm được
bấy nhiêu để ăn mỗi ngày trong lúc quá khó khăn này.
Mấy đứa nhỏ,
chắc là Liên đã dặn chúng ở dưới bếp, không đứa nào tơ hào đến một cái đĩa nhỏ để
phía Phùng. Ðó là một đĩa tóp mỡ chưa rán kỹ lắm, cố ý để lại những miếng mỡ
còn trắng tươi và mập mạp, mọng những nước chứ không phải những miếng tóp mỡ như
thường lệ: vàng đậm muốn gần cháy, xác, bã, và khô cong, nghĩa là nước mỡ đã bị
vắt ra hết. Thứ tóp mỡ đó trẻ con cũng thích ăn, nhất là trộn chung với một
chút nước mắm, một chút đường, ăn với cơm nóng bốc hơi hay với mảnh bánh đa dòn
tan, cứ là ngon hết ý.
Nhưng tóp mỡ rán nhội nhội như nói trên lại còn ngon gấp bội. Cắn miếng
mỡ cảm ngay thấy nước mỡ còn phinh phính bên trong ứa ra chân răng , những cái
chân răng vốn khô hạn chất béo lâu ngày, và nó với một miếng cơm trắng, ôi cha
là ngon, và con tì con vị dường như nhảy nhổm lên ở trong bụng. Tóp mỡ thế mới đúng
nghĩa tóp mỡ, và ngày hôm nay, để mừng chồng được tha về, Liên đã cố mua một
miếng mỡ vai, bên ngoài có da, thái hơi dầy và chiên sơ lên gạn bớt nước mỡ ra, sau đó mới cho chút đường,
chút hành hoa, chút nước mắm.
“Anh ăn đi ! Món này dành phần anh đó !” Liên cầm đôi
đũa chỉ vào đĩa tóp mỡ bên phía Phùng. Phùng nhìn thấy đĩa thịt mỡ mắt sáng lên
từ lúc vợ con sắp ra bàn. Mùi thơm mấy nhát hành rán già như trêu ngươi đôi lỗ
mũi làm Phùng cứ nuốt nước miếng ừng ực. Từ ngày vào trại tù, duy nhất Tết năm
rồi được hai miếng mỡ lợn mỏng tanh, dài hơn hai đốt ngón tay, miệng thằng nào
to thì bỏ vào nó lạc đâu mất tiêu, bọn Phùng thường nói đùa với nhau những lúc được
chuyện trò cho bớt khổ. Khu nhà bếp ở đây có một anh chặt thịt gà thật giỏi.
Một con gà vừa vừa, anh ta có thể chặt chia thành 300, 400 miếng như không mà
thịt gà không vụn, không nát. Anh ta nói chỉ cần con dao hơi nặng và thật sắc
là ăn tiền. Bởi vậy, thái thịt lợn mỏng và đều như thế, đâu có gì là khó?
Phùng đẩy đĩa tóp mỡ ra giữa bàn, trong lòng chợt
nhớ Dần, một anh tù cùng trại, đã có lần xin nhà bếp một lon gô mỡ nước và uống
một hơi sạch. Phùng bảo vợ con:
“ Em
và các con ăn mỗi người một miếng cho vui.”
“Không, anh ăn đi,” Liên nhìn Phùng,”Mới về cực khổ thiếu thốn thì ăn
cho lại sức. Mẹ con em cũng mới ăn tóp mỡ hôm qua !”
Liên phải nói
dối để Phùng ăn chứ có mấy khi Liên dám mua mỡ lợn rán lên cho con ăn. Giưa
nén, cà muối, rau luộc, xì dầu, nước mắm, cơm không độn ngô khoai được ăn no là
sang lắm rồi. Mười năm Phùng đi tù, ngay ngày Tết Nguyên đán nhiều năm cũng
không có miếng thịt bởi thịt đắt quá. Tiền mua nửa kí thịt heo có thể mua được
vài chục lít gạo thì ăn làm chi cho phí? Hàng thịt chỉ nguyên thấy vợ cán bộ
mua, người dân Nam phải quay về với giưa cải và những con cá, tép vụn vợ cán bộ
không bao giờ ngó. Nhiều lúc Liên nghĩ, nếu gọi cách mạng là đổi đời thì cái
chuyện mua bán đổi đời này chính là một cuộc cách mạng và không cần nhìn ở đâu
xa, nhà khảo sát chỉ nhìn ngay ở chợ là thấy cái hố giầu nghèo sâu sắc do cách
mạng đẻ ra.
Dù Phùng gắp cho vợ con người một miếng, nhưng không
ai ăn, thảy đều bỏ trở lại đĩa. Phùng thấy ép không được, phải gắp một miếng.
Chao, sao nó ngon ! Mới cắn nhẹ vào cái thân dòn dòn, mềm mềm, nước mỡ bùi béo
thơm tho đã rịn ra thấm chân răng. Phùng bẻ một miếng bánh đa cho vào miệng
nhai chung với tóp mỡ. Bánh dòn tan, những hạt vừng đen lấm tấm trên cái bánh
làm bùi và hấp dẫn thêm. Phùng vừa nhai vừa nghĩ từ hồi cha sinh mẹ đẻ đến giờ,
Phùng chưa ăn món nào ngon như món tóp mỡ hôm nay. Ðường và nước mắm Liên nêm
thật vừa, không ngọt quá, không lợ quá, không nhạt quá, không mặn quá. Phùng
vừa nhai vừa nghĩ đến câu chuyện trạng Quiỳnh hầm đá cho vua ăn mà tự nhiên bật
cười. Liên thấy chồng vui cũng vui:
“ Anh
có gì thích thú ?”
Phùng
nuốt xong miếng cơm:
“ Anh
đang nghĩ đến chuyện trạng Quỳnh hầm đá. Má con em cũng phải thưởng thức một tí
tóp mỡ chứ ?”
Nhưng mấy đứa trẻ ăn nhanh đã đứng lên, cầm luôn mỗi
đứa cái chén và đôi đũa của nó xuống chậu rửa bát, chỉ còn Phùng và Liên. Liên gắp thêm tóp mỡ vào bát Phùng:
“ Em tính
cố bớt ra mua một chai la-de để anh uống cho vui nhưng ngại có đứa nó thấy rồi
nó lại đưa ra tổ học tập kiểm thảo, rằng tiền ở đâu mà anh mới về đã đi mua
la-de.”
Phùng
thương vợ nhiều hơn:
“
Thôi em ! Ðược thế này cũng là mừng lắm rồi. Từ ngày vào trại tù cải tạo, có
bao giờ anh được ăn cơm không và ăn no như thế này. Em lo cho anh và các con
nhiều quá, em bệnh quị xuống đó thì lại khổ cả nhà. Vả lại, như em nói đó, tai
vách mạch rừng, ăn uống một chút không bõ bị phê bình kiểm thảo. Cứ bình bình
lại hơn.”
(còn
tiếp)
Bút Xuân Trần Đình Ngọc
Trích từ Tập Truyện “Tình Mẹ Con” 17
truyện, 360 trang xb Đông A 2009 tại Hoa Kỳ. Mời tìm đọc tập thơ Đạo “SAU GIỜ
KINH CHIỀU”
Tiệm sách Tú Quỳnh, Bolsa 714-531-4284.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire