Kính gửi quý anh chị con
cóc cuối tuần.
Dạo:
Tro
người chở đến liền tay,
Bơ vơ
ngõ cụt gió lay bóng sầu.
Cóc cuối
tuần:
Gió Lay Ngõ Cụt
Chiều khập khiễng, vạt nắng tàn ngoe nguẩy,
Gió cô hồn phe phẩy ghé qua sân,
Thêm một ngày sắp lặng lẽ dời chân,
Người chống nạng tần ngần nhìn ra ngõ.
Dãy nhà xưa còn đó,
Kẻ gặp may đà sớm bỏ ra đi,
Nhưng phần đông xui xẻo phải ở lì,
Gượng sống sót từ khi miền Nam mất.
Mắt đục ngầu u uất,
Lệ cạn vắt từ lâu,
Màu tang tóc bể dâu,
Phủ mái đầu bạc trắng.
Chư thiên dường đi vắng,
Nỗi buồn này biết cắng đắng cùng ai.
Đâu Thiên đường, đâu tiên cảnh Bồng lai,
Kinh học lóm đọc hoài không linh nghiệm.
Niềm vui dần khan hiếm,
Có còn chăng ít kỷ niệm tàn phai,
Nỗi bi thương theo năm tháng kéo dài,
Chút hoài bão biết tìm ai ký thác.
Bạn bè cũ đã mười phần tản mác,
Đứa vào tù, đứa lưu lạc phương xa,
Đứa vùi thây biển cả hoặc rừng già,
Đứa tàn tật chốn quê nhà lây lất.
Ngày hai bữa vì miếng ăn tất bật,
Người quen xưa, biết ai mất ai còn,
Hận giặc thù đang tàn phá nước non,
Thề quyết giữ tấm lòng son bất biến.
Chân ngần ngại chẳng dám lần ra biển,
Sợ gặp oan hồn xuất hiện khóc than,
Sợ thấy mình phải tan nát ruột gan
Nhìn xác cá chết tràn lên bãi cát.
Tự an ủi, dù trong lòng chua chát,
Vận nước đà đến lúc mạt, biết sao!
Chỉ âm thầm khẩn nguyện với Trời cao,
Cho hạnh phúc năm nào mau trở lại.
x
x x
Nhưng đau đớn, cơn dịch Tàu ác hại,
Tưởng tạm nguôi nay bỗng lại hồi sinh.
Dân bao năm khốn khổ với Ba Đình,
Nay lại phải bỏ mình vì Vũ Hán.
Đang chết dở vì chập chồng kiếp nạn,
Nay còn thêm bị cấm cản ra đường!
Lũ bạo quyền lợi dụng chuyện tai ương,
Để vét sạch túi thường dân vô tội.
Người trong xóm thương nhau bèn lặn lội,
Ghé vai cùng gánh chịu mọi khó khăn,
San sẻ từng ngụm nước đến miếng ăn,
Dù khốn đốn muôn phần vì lũ giặc.
Được phát động bởi bọn Tàu gian ác,
Dịch lan tràn, người mắc bệnh lây nhau,
Đến nhà thương, chẳng chết trước thì sau,
Xác đốt vội, tro giao về trước cửa.
Lò hỏa táng không phút nào ngơi lửa,
Các hũ tro từng bữa chở về đây,
Có đôi khi mòn mỏi đợi mấy ngày,
Nhà chết hết, chẳng còn ai ra nhặt.
Mấy tuần qua thắc mắc,
Sao bỗng dưng vắng mặt bạn bè thân,
Sao người quen trong xóm bỗng thưa dần,
Nay mới biết được số phần của họ.
Thầm nghĩ nếu mai kia mình nằm đó,
Biến thành tro trong hũ nhỏ trước nhà,
Sẽ hỏi lòng, trong trăn trở xót xa,
Là tai họa hay là cơ thoát khổ?
x
x x
Trăng nhếch nhác, bóng đêm mờ loang lổ,
Người rùng mình, chiếc nạng gỗ rời tay,
Chân run run, thoáng xây xẩm mặt mày,
Con gió tối lạnh lùng lay ngõ cụt.
Trần Văn Lương
Cali, 9/2021
Năm
2020, Việt Nam là một câu chuyện được bàn tán về việc thành công trong
ngăn chận covid, thế nhưng các đợt phong toả mới nhất, khiến việc mọi
người không thể bước chân ra khỏi nhà, ngay cả khi đi tìm thức ăn, đang
khiến hàng chục nghìn người lâm vào cảnh thiếu đói.
Sau
những lệnh cấm nghiêm ngặt nhất được áp dụng tại TP. Sài Gòn, thì cho
đến nay, cô Hảo, một công nhân nhà máy, được chính quyền cho biết rằng
sẽ giúp cho cô và gia đình cô phần thực phẩm đủ trong khi phải ở nhà cho
vụ phong tỏa. Nhưng trong hai tháng qua, gia đình cô đã thật sự thiếu
thốn đủ mọi thứ.
Cô
đã bị công ty cho nghỉ việc, không lương hay trợ cấp gì từ Tháng Bảy,
trong khi chồng cô, một công nhân xây dựng, đã không kiếm được việc làm
trong nhiều tháng. Họ đang nợ tiền thuê nhà, cùng với một khoản thanh
toán khác sẽ sớm đến hạn. “Tôi đang cố gắng cầm cự càng lâu càng tốt,
nhưng không biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo,” cô Hảo nói. “Tôi không
biết phải nói sao bây giờ? Tôi chỉ muốn hỏi rằng: Sao chính phủ chẳng hỗ
trợ gì cả? Chính phủ nói rằng họ sẽ gửi những phần hỗ trợ cho những
người như tôi, nhưng tới nay vẫn không có gì cả,” cô nói. “Tất cả mọi
người sống xung quanh tôi đang đối mặt với đủ thứ nguy khó”.
Nhưng
cô Hảo không phải là người duy nhất. Thành phố lớn nhất của Việt Nam
đang bị khóa chặt, người dân không được phép ra khỏi nhà ngay cả khi đi
tìm kiếm thức ăn. Các hạn chế hiện tại có thể kéo dài đến ngày 15 tháng
9, vào giai đoạn có tin các nhà lãnh đạo thành phố đề nghị nối lại hoạt
động kinh tế. Ngay cả trước khi có lệnh “ai ở đâu ở yên đó”, vào ngày 23
tháng 8, cô Hảo cũng như hàng triệu người khác, đã lâm vào cảnh nợ nần
chồng chất. Chính quyền cứ hứa sẽ cung cấp thức ăn cho tất cả mọi người,
và đem cả quân đội vào thành phố để giúp cung cấp nguồn thực phẩm cho
những người có nhu cầu, nhưng rất đông dân chúng lại không nhận được gì.
Tuần trước, báo chí Việt Nam cũng đưa tin hơn 100 người dân ở một huyện
trong thành phố đã xuống đường biểu tình vì quá thiếu thốn.
Chính
phủ Việt Nam đã từng được ca ngợi là một câu chuyện thành công toàn cầu
trong việc giải quyết đại dịch vào năm 2020. Vào lúc các quốc gia trên
thế giới thương khóc những người chết vì đại dịch, và áp đặt các lệnh
cấm vận trên toàn quốc, thì có vẻ như chính phủ Việt Nam đã ngăn chặn
virus bằng cách dựa vào các biện pháp kiểm dịch nghiêm ngặt, truy vết
những người nhiễm bệnh và cô lập các địa phương.
Tính
đến đầu Tháng Năm năm nay, Việt Nam đã ghi nhận có dưới 4.000 ca nhiễm
và 35 ca tử vong. Nhưng giờ đây, mọi thứ đã thay đổi, biến thể Delta
đang gây náo loạn tại Sài Gòn và các tỉnh lân cận. Trong tháng qua, cả
quốc gia ghi nhận có đến 589.417 trường hợp mắc mới và 14.745 trường hợp
tử vong. Ở Sài Gòn, số trường hợp tử vong chiếm 4,2% số trường hợp được
ghi nhận; Hơn 200 người chết và 5.000 trường hợp mới được báo cáo hàng
ngày trong thành phố. Tỉnh lân cận Bình Dương cũng có con số tương tự.
Khi
các quy định hạn chế nghiêm ngặt hơn được áp dụng kể từ đầu Tháng Sáu,
người nghèo là những phía bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Các nhà máy và nơi
buôn bán đã được lệnh đóng cửa và kéo theo hàng ngàn người mất việc. Tài
xế taxi, người bán hàng rong, công nhân nhà máy và công nhân xây dựng…
vốn đã cận kề mức nghèo khổ, nay lại không thể kiếm ra đồng nào trong
nhiều tháng. Hơn nữa, họ lại bị mắc kẹt trong những khu nhà ở chật chội
và đông đúc ở các điểm lây nhiễm Covid bùng phát.
Số
liệu thống kê chính thức cho biết, chỉ riêng tại Tp Sài Gòn đã có 3-4
triệu người rơi vào tình trạng khó khăn về tài chính do đại dịch.
Các
tổ chức xã hội dân sự ở thành phố đang bị ngập lụt với hàng chục ngàn
lời xin trợ giúp thực phẩm mỗi ngày, mà không thể nào đáp ứng đủ nhu
cầu. Food Bank Vietnam, một doanh nghiệp xã hội do Nguyễn Tuấn Khôi,
người cũng có công việc kinh doanh riêng, đang hỗ trợ 10.000 người mỗi
ngày. Trang web và các kênh truyền thông xã hội của tổ chức này xác nhận
họ nhận được yêu cầu nhiều gấp đôi hoặc gấp ba lần khả năng của mình.
Các
con số kêu cứu mới bắt đầu tăng vào tháng trước, nhưng giờ thì đã tăng
vọt trong hai tuần qua. Khôi nói “Đại dịch này đã ảnh hưởng đến khả năng
phục hồi của mọi người. Việc phong tỏa hoàn toàn đã khiến nguồn cung
cấp thực phẩm bị gián đoạn. Chúng tôi và các tổ chức từ thiện khác đang
gặp khó khăn trong việc tiếp cận những người cần sự giúp đỡ. Nhu cầu
hiện nay là rất lớn ”.
Trong
20 năm làm từ thiện, Khôi chưa bao giờ trải qua chuyện như thế này. Anh
nói: “Người Việt Nam đã trải qua những ngày khó khăn nhất trong vài
tuần qua. Tôi chưa bao giờ thấy số lượng người chết và mất mát như vậy,
điều mà tôi nghĩ là không thể nào lại có thể vậy được. Trước đại dịch,
chúng ta có đói và nghèo, nhưng ít ra lương thực vẫn dễ dàng cho nhiều
người. Tôi sinh ra sau chiến tranh, vì vậy những khó khăn xung quanh cái
chết và cái đói là điều chúng tôi chỉ nghe kể và đọc trong sách. Giờ
tôi mới hiểu được thế nào là khốn khó ”.
Saigon
Children, nơi giúp đỡ những thanh thiếu niên có hoàn cảnh khó khăn được
học hành và đi làm, đã hoàn toàn bị hút bởi nhu cầu này. Damien
Roberts, giám đốc tổ chức từ thiện, nói: “Thông thường, chúng tôi đang
xây dựng trường học, thực hiện những nhu cầu đặc biệt. Bây giờ 90% công
việc của chúng tôi là cứu trợ Covid. Đói khổ đang lan rộng vào lúc này”.
“Tôi
không biết rõ con số cần giúp là bao nhiêu nhưng chỉ trong tám tuần
qua, chúng tôi đã giúp 16.000 người, nhưng cảm thấy như mình chưa làm
được gì cả.”
Các
ứng dụng trên điện thoại như Zalo và SOSmap.net, mỗi ứng dụng hàng ngày
đưa tin ở thành phố có đến hàng chục nghìn người kêu cứu trên toàn
thành phố.
Chính
quyền thành phố nói rằng đến ngày 26 tháng 8, được báo cáo đã cung cấp
hỗ trợ bao gồm 1,2-1,5 triệu đồng (khoảng 50 USD) và một túi thực phẩm
thiết yếu cho hơn 1,2 triệu người gặp khó khăn. Nghe nói họ đang đề xuất
chi thêm 9,2 tỷ đồng để hỗ trợ người dân bị phong tỏa.
Song
song với nạn đói là hệ thống y tế trở nên quá tải. Các bệnh viện đang
thiếu nhân sự, không đủ thuốc men, việc cung cấp ôxy chỉ cầm chừng. Các
phương tiện truyền thông xã hội tràn ngập những câu chuyện về những
người kêu cứu mà không được giúp đỡ, cũng như những hình ảnh và video
đáng lo ngại về những người xếp hàng vào lò hỏa táng và những người nằm
gục trên đường phố.
Bác
sĩ Trần Hoàng Đăng Khoa, bác sĩ hồi sức tích cực của một bệnh viện điều
trị những ca Covid nặng nhất, phụ trách 14 bệnh nhân trong mỗi ca và
nói ông đã kiệt sức. Ông Khoa kể rằng 700 giường luôn kín chỗ, mỗi ngày
lại có thêm nhiều ca; Một nửa trong số những người mà anh ta tiếp nhận
là không qua khỏi.
Bác
sĩ nói: “Hệ thống y tế của chúng tôi không được chuẩn bị cho điều này
và nguy hơn là chúng tôi còn chưa đạt đến đỉnh dịch. Chúng tôi thiếu mọi
thứ – nhân viên, thuốc men và máy thở – nhưng tôi biết đổ lỗi cho ai
bây giờ”.
Tình
hình hiện tại, cũng phản ánh sự chậm trễ đối với chương trình tiêm
chủng toàn dân của Việt Nam. Theo Tiến sĩ Nguyễn Thu Anh, một chuyên gia
y tế công cộng của Viện Nghiên cứu Y khoa Woolcock tại Hà Nội thì “Tỷ
lệ chấp nhận vắc xin cao,” cô nói, “nhưng chúng tôi không có đủ vắc xin
được cung cấp trong nước. Bất kể cam kết từ các nhà cung cấp vắc xin,
cũng như Covax, số lượng vắc xin đến với người dân, thực tế thấp hơn so
với dự kiến ”.
Theo
Bộ Y tế, tính đến ngày 1/9, Việt Nam đã xuất ra 20 triệu liều vắc xin
Covid-19. Nhưng chỉ 3,6% dân số 75 triệu người trưởng thành nhận được
hai mũi tiêm. Tại Sài Gòn, với dân số ước tính từ 10 đến 13 triệu, 5,8
triệu người trưởng thành đã tiêm mũi đầu tiên và 337.134 người đã tiêm
cả hai mũi. Chương trình tiêm chủng đang bị trì trệ bởi bộ máy hành
chính cồng kềnh, dẫn đến sự chậm trễ, theo một tuyên bố từ Bộ vào tháng
Sáu.
Các
nỗ lực đang tập trung vào Sài Gòn, nhưng bác sĩ Thu Anh nói, virus đã
lây lan vượt dự tính. “Vấn đề là chúng tôi đang cố gắng phân bổ vắc xin
cho SÀI GÒN. Số lượng phân bổ cho các tỉnh khác là khá ít, vì vậy đó lại
là một thách thức khác nữa”.
Bên
ngoài các thành phố lớn, việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe và cơ
sở hạ tầng còn tồi tệ hơn nhiều. Các bác sĩ cũng như giới chuyên gia
đang lo sợ ảnh hưởng của Covid đối với các cộng đồng ở đó.
Trong
căn phòng 15 mét vuông ở Sài Gòn, cô Hảo cùng chồng và con trai 8 tuổi
của cô đang mắc kẹt trong một tòa nhà , cùng hàng trăm công nhân nhà máy
khác. Hảo đang tuyệt vọng chờ đợi để được trở lại làm việc. Kỳ học mới
sắp bắt đầu trực tuyến, nhưng cô ấy không có máy tính và vì vậy hiện
tại, việc học của con trai cô ấy sẽ phải lùi lại.
“Tôi
không biết nghĩ sao nữa về việc học của con trai tôi ngay bây giờ”, cô
nói. “Tôi còn phải lo lắng về việc kiếm bữa ăn tiếp theo của cả gia
đình, và tiền thuê nhà tháng này”.
Bên
kia thị trấn, Nguyễn Lâm Ngọc Trúc, 21 tuổi, cũng nói mình cần kiếm
tiền trở lại. Cô sống trong một khu ổ chuột bên bờ sông cùng với 30-40
gia đình khác. Cô bán hàng rong cho sinh viên nhưng không làm gì ra tiền
từ Tháng Sáu. Ba mẹ và anh trai của cô ấy cũng mất việc. Họ sống sót
lâu này nhờ gạo và mì gói được phát từ các tổ chức từ thiện và hàng xóm.
Trong
khu vực lân cận của cô Trúc sống, hàng xóm cũng là một trong cộng đồng
di cư khổng lồ của thành phố. Nhiều người trong số họ không có giấy tờ
gì và do đó không được quản lý, và cũng vô hình đối với chính quyền
trong danh sách cứu trợ.
Cô
Trúc nói: “Chính phủ nên giữ lời hứa khi họ nói rằng sẽ hỗ trợ mọi
người. Họ nên đưa thức ăn đến cho mọi người. Không ai nói cho chúng tôi
biết khi nào thì mình được cứu giúp”.
Chuyển ngữ theo Guardian
Tên của những nhân vật trong bài đã được thay đổi
