Vậy
West Point là trường gì? Đó chính là học viện quân sự Hoa Kỳ. Điều khá
lạ là mặc dù là học viện quân sự, nhưng lại cung cấp các quản trị cao
cấp cho nền kinh tế Mỹ và thế giới. Sau 5 năm bắt buộc phải phục vụ
trong quân đội, phần lớn các bạn rời bỏ binh nghiệp, học thêm một MBA
rồi đi làm cho các tập đoàn. Rồi thăng tiến rất nhanh. Ở West Point, có
một slogan là cứ đưa cho tôi một người không phải tâm thần, tôi đều có
thể đào tạo thành 1 công dân ưu tú.
Mỗi năm WP chỉ tuyển khoảng 1300 bạn. Và trong 4 năm học, bắt buộc phải
loại thải 10%/năm. Tức năm cuối chỉ còn dưới 1000 bạn ra trường. Chương
trình học từ thiên văn vũ trụ đến cách bắt tay, cách uống rượu vẫn tỉnh
táo, cách gấp mùng mền chiếu gối đến tranh luận các tác phẩm của Victor
Hugo. Trên thông thiên văn, dưới tường địa chất, giữa thấu nhân tâm.
Tony quen với anh bạn, tốt nghiệp trường WP và đang làm sếp một công ty
đa quốc gia ở Singapore, mỗi lần gặp, ảnh kể về trường WP với một thái
độ tự hào, mình nghe mà say mê, chiếc nhẫn biểu tượng của cựu sinh viên
WP trên tay anh lấp lánh.
Ảnh kể, sinh viên vừa vào trường đã phải bị khủng bố tinh thần. Quan
niệm là trụng nước sôi 100 độ rồi đem qua trụng nước đá. Nên sau này, dù
có sự cố gì trong đời, họ cũng cảm thấy bình thường, chẳng xi nhê gì.
Đầu tiên là họ nhốt sinh viên từng tốp vào trong phòng, sau đó 2h sau
thì thả ra, yêu cầu trả lời các câu hỏi như có bao nhiêu bóng đèn trong
phòng, bàn ghế màu gì, lúc vào mấy h mấy phút, lúc ra mấy h mấy phút,
người ngồi bên trái bạn có đeo đồng hồ không, người bên phải tên
gì....Trả lời không được là tự động cuốn gói về nhà. Bài học đầu tiên về
ÓC QUAN SÁT, cái quan trọng nhất của một nhà quản trị tài ba. Và n bài
học tương tự như vậy. Sau này, ảnh đem các bài học này chế biến lại
thành tài liệu dạy sinh viên các đại học khác hay nhân viên thực tập cho
tập đoàn, cứ 1 đứa "đoạt giải nhất ngáo ngơ toàn quốc" vào mà chịu học,
6 tháng sau thì lột xác thành 1 người mới hoàn toàn, thành Steve Job
luôn. Cái Tony xin tài liệu của ảnh, đem về VN dịch, áp dụng cho hãng
của mình và đang biên tập lại cho câu lạc bộ con dượng.
Rõ ràng dấu ấn đào tạo rất quan trọng với người trẻ. Nếu chịu khó và có
phương pháp đào tạo đúng, ngây ngô ngáo ngơ vẫn trở thành xuất sắc, vì
chúng ta giỏi lắm chỉ sử dụng có 1/10 khả năng của bộ não. Giáo dục Mỹ
nói chung là kỹ, vì họ đào tạo là cho nước Mỹ có thể sử dụng, không phải
chỉ với mục đích xuất khẩu giáo dục như một số nước khác. Nên với sinh
viên ngoại quốc, đầu vào cũng rất khó, phải vượt qua các kỳ thi như
Toefl, SAT, GMAT, GRE…tuỳ theo cấp và ngành, còn trường nào không kiểm
tra đầu vào, thì trường đó hoặc là diploma mill, hoặc hẻm ai biết tới.
Họ cho rằng, việc học viên có được các chứng chỉ này thể hiện sự nghiêm
túc trong việc theo đuổi học thuật. Thật ra, các kỳ thi này, so với khả
năng của sinh viên VN, thì chẳng là gì, vì để vào đại học VN, kiến thức
còn khổng lồ hơn nhiều, khó hơn nhiều. Cũng vì là đào tạo để nước Mỹ có
thể sử dụng, nên thời gian cũng lâu hơn, như MBA cũng phải mất 3 năm….so
với 12 hay 18 tháng ở một số nước.
Trở lại hạc viện WP lừng danh bên bờ sông Hudson, cách không xa New
York, đây là ước mơ của mọi ông bố khi có đứa con ra đời, và muốn nó ”
đã mang tiếng ở trong trời đất, phải có danh gì với núi sông”. Đào tạo
trở thành công dân có ích, giỏi giang, để thoả chí tang bồng hồ thỉ,
vùng vẫy giữa đất trời. Khi 18-30 tuổi, trong lúc đám ngây ngô kia đốt
tuổi trẻ trong các quán bar, các quán cà phê, vũ trường, rũ rượi xoã tóc
đi ra đi vô vì không biết làm gì, suốt ngày chat chit nhăng cuội, ngủ
nhiều hơn học và làm nên đầu óc u u mê mê, nông cạn, cái gì cũng làm
biếng, cũng lười…thì các bạn này đã phải vất vả đầu tư trí lực và thể
lực. Thư viện WP mở 24/24, ở đó người ta thấy những cái đầu cắm cúi ghi
ghi chép chép, những cuốn sách dày cộm phải đọc xong trong một vài ngày.
Đọc nhanh và rất nhanh, để sau này đi làm, giấy tờ công văn, đọc nhoay
nhoáy để phúc đáp, chứ thể loại thấy chữ nhiều đọc nhức mắt, thì thôi
khỏi tuyển dụng. Nó đánh vần 1 công văn đọc xong mất hết cả ngày, năng
suất lao động sẽ kém. Trí thức là phải đọc nhanh để làm việc giỏi, mà
muốn đọc nhanh thì phải tập luyện.
Kỹ năng thuyết trình, thuyết pháp sao cho người khác nghe mà rụng rời
tay chân nằm trong chương trình học. Những bức tường ở WP luôn đông
nghẹt học viên đứng nhìn vào đó, tập nói với bức tường, thu âm, nghe đi
nghe lại, nói đi nói lại sao cho hay mới thôi.
Dưới trời tuyết lạnh khủng khiếp, họ phải lăn lê bò trườn để tập thể
lực. 5h sáng là kẻng đánh thức dậy, tập thể lực bằng các bài tập với
cường độ nặng của vận động viên nhà nghề. Tập bơi, đứng nước 5h, ai đuối
quá thì vớt lên, coi như rớt. Rồi tập vượt mọi địa hình. Rèn luyện thể
lực sao cho mọi điều kiện thời tiết đều phải thích nghi, nóng 45 độ ở
châu Phi hay âm 20 độ ở Alaska đều chịu được.
Kỹ năng tồn tại và óc sáng tạo được chú ý đào tạo kỹ. Những lần trong
đêm tối, họ bị thả giữa rừng, và tìm cách về lại trường bằng mọi khả
năng có thể, nhìn các vì sao trên trời đoán hướng, tìm thức ăn, dựng
lều. Kiến thức lãnh đạo phải có và phải nhớ vanh vách. Và có khi đang
ngủ say giấc, 2h sáng bị đánh thức dậy để kiểm tra, với các câu hỏi như
10 vị tướng giỏi nhất mọi thời đại là ai, tướng Võ Nguyên Giáp dùng
chiến thuật gì trong trận Điện Biên Phủ, nếu bạn là Napoleon, bạn sẽ
viết lại lịch sử của Waterloo như thế nào….Không trả lời được, phải đứng
ngoài hành lang cả đêm để suy nghĩ. Đào tạo để mỗi WPer có được dáng
vóc của một người mẫu, sức khoẻ của một vận động viên Olympic, trí tuệ
của một học giả, ăn nói như một thuyết gia, cư xử như một chuyên gia tâm
lý….